Nierfalen

In het kort:

• Nierfalen betekent dat de nieren niet goed meer werken en is een gevolg van andere aandoeningen.
• Het kan acuut optreden of chronisch zijn.
• De symptomen van nierfalen zijn misselijkheid, jeuk, braken en slapeloosheid.
• De behandeling voor nierfalen moet zo snel mogelijk starten. Tot de mogelijkheden behoren bijvoorbeeld medicijnen, dialyse en een speciaal dieet.

Nierfalen betekent dat de nieren niet goed meer werken. De nieren zijn de zuiveringsinstallatie van je lichaam. Ze halen de gif- en afvalstoffen (zoals kalium, fosfaat en ammonium) uit je bloed en verwijderen deze via de urine uit je lichaam. Daarnaast spelen de nieren een rol bij het reguleren van de bloeddruk, het aanmaken van rode bloedcellen en het maken van vitamine D. Bij nierfalen zijn de nieren niet meer in staat om al deze taken goed uit te voeren. Nierfalen is geen aandoening op zichzelf, maar het gevolg van andere aandoeningen.

Twee vormen van nierfalen

Er zijn twee vormen van nierfalen: acuut en chronisch. Bij acuut nierfalen werken de nieren plotseling niet meer. Dit kan ontstaan binnen een paar dagen tot weken. Bij chronisch nierfalen werken de nieren langzaamaan steeds slechter. In het begin merk je er maar weinig van, omdat de gezonde delen van de nier nog kunnen compenseren. Als de ziekte progressief is, breidt de beschadiging zich steeds verder uit totdat de nieren het niet meer aankunnen. Dan beginnen de klachten op te treden.

Acuut nierfalen

Er zijn drie verschillende oorzaken van acuut nierfalen te onderscheiden:

• Plotselinge vermindering van de bloedtoevoer naar de nieren toe, bijvoorbeeld door hevig bloedverlies of een verstopping van de bloedvaten die naar de nieren toe gaat.
• Ontsteking van de nieren. Dit kan door een auto-immuunziekte komen of door een ziekteverwekker van buitenaf.
• Een blokkade van de afvoerbuis die van de nieren naar de blaas loopt (bijvoorbeeld een tumor of nierstenen). De nieren kunnen dan de gemaakte urine niet afvoeren. De druk in de nieren wordt hierdoor te hoog, wat zorgt voor de beschadiging.

Chronisch nierfalen

Wanneer acuut nierfalen niet tijdig wordt opgelost, kan het zich verder ontwikkelen tot chronisch nierfalen. Maar ook andere factoren kunnen chronisch nierfalen veroorzaken:

• Diabetes
• Aanhoudende hoge bloeddruk
• Aangeboren afwijkingen
• Overmatig of langdurig gebruik van alcohol of medicijnen
• Nierfilterontsteking
• Afsluiting van de urinewegen

Wanneer de nieren niet goed meer functioneren, hopen afvalstoffen zich op in het lichaam. Deze afvalstoffen kunnen symptomen veroorzaken zoals: jeuk, misselijkheid, braken, krampen, slapeloosheid en trillende spieren.
De nieren kunnen ook geen vocht meer afvoeren, waardoor er minder urine gemaakt wordt. Omdat het vocht ergens heen moet, gaat dit zich ergens anders in het lichaam ophopen, bijvoorbeeld bij de enkels, handen of het gezicht. Ook gaat de bloeddruk omhoog door de verslechterde vochtafvoer.

Belangrijk hierbij is om te weten dat deze symptomen bij acuut nierfalen vrij plotseling optreden, terwijl het bij chronisch nierfalen vaak een sluipend proces is. Andere symptomen die veel voorkomen bij chronisch nierfalen zijn kortademigheid en moeheid. Mensen met nierfalen maken vaak een zieke of zwakke indruk.