Sportmassage

Een sportmassage kan erop gericht zijn om de afvoer van afvalstoffen te versnellen of om de doorbloeding van de spieren te verbeteren. Bovendien kan de sportmasseur overbelasting van de spieren op tijd onderkennen om sportblessures te voorkomen.

Er zijn sportmasseurs die hun eigen sportmassagepraktijk hebben, maar vaak hebben sportvereniging ook de beschikking over één of enkele sportmasseurs die dan vooral tijdens wedstrijden en trainingen aanwezig zijn. De masseur is in het bezit van het diploma Sportmassage en staat in de meeste gevallen onder toezicht van het Nederlands Genootschap voor Sportmassage. Die zorgt voor bijscholingscursussen, zodat de leden altijd up-to-date werken.

De sportmasseur heeft als hoofdtaken massage, verzorging en advisering. Dat doet hij niet in het wilde weg. Een sportmasseur zal altijd eerst de sporter onderzoeken en een gesprek met hem aangaan. Op die manier krijgt de masseur een goed beeld van sterke en zwakke punten van het lichaam van een sporter. Naar aanleiding daarvan wordt gekeken, wat voor sportmassage er het best past bij de sporter. Tijdens het sporten biedt de masseur eerste hulp bij ongevallen. Denk bij veldsporten maar aan blessurebehandelingen tijdens een wedstrijd. Ook houdt de sportmasseur een oogje in het zeil dat sporters voldoende eten en drinken tijdens een inspanning. 

Aansluitend daarop geeft de sportmasseur adviezen. Die kunnen variëren van advies over aangepaste trainingen tot adviezen over accommodaties en materiaalgebruik. Deze adviezen zijn ook vaak bedoeld om blessures te voorkomen. Maar ook bij het herstellen na een blessure geeft een sportmasseur adviezen en behandelingen. Je kunt de sportmasseur zien als het verlengstuk van de gezondheidszorg, speciaal gericht op sporters.

Bij sportmassage denken de meeste mensen aan een massage na afloop van het sporten om spierpijn te verzachten en het herstel van de spieren te bevorderen. Maar sportmassage is veel meer. We kunnen verschillende soorten sportmassage onderscheiden met elk hun eigen doel en vooral ook elk met hun eigen aangewezen tijdstip. Het is belangrijk dat elk van deze sportmassages op het juiste moment wordt gegeven. Het gaat hier om de volgende soorten sportmassage:

• Pre-activiteitsmassage
• Interactiviteitsmassage
• Post-activiteitsmassage
• Passiviteitsmassage

Massage vooraf aan het sporten

Een pre-activiteitsmassage is een massage die vooraf aan het sporten wordt gegeven. Hiermee worden je spieren voorbereid op de inspanning, waardoor het risico op blessures afneemt. Het is een stimulerende massage. De bloedcirculatie wordt geoptimaliseerd, je spieren worden op de juiste spierspanning gebracht en het bewegingsbereik van je spieren en gewrichten wordt vergroot. Je lichaam wordt in de ‘prestatiestand’ gebracht.

Let op: deze voorbereidende massage mag je normale warming-up niet vervangen, het kan er wel een onderdeel van uitmaken. Een bijkomstig voordeel, is dat het je helpt om je mentaal voor te bereiden op de sportieve prestatie die je gaat leveren.

Massage tussen opeenvolgende inspanningen

Tussen opeenvolgende inspanningen kan een zogeheten interactiviteitsmassage worden gegeven. Denk bijvoorbeeld aan een massage in de rustpauze van een voetbalwedstrijd of tussen twee wedstrijden op dezelfde dag.

Een interactiviteitsmassage is een ontspannende massage die tot doel heeft om de normale conditie van je spieren te herstellen, om vermoeidheid tegen te gaan en om krampen na inspanning te voorkomen. Ook in het geval van een blessure tijdens een sportwedstrijd kan een interactiviteitsmassage je helpen om de schade te beperken, afhankelijk van de ernst van de blessure.

Massage na het sporten

Het is voor een sporter belangrijk om na een wedstrijd of training weer zo snel mogelijk te herstellen. Een massage na het sporten, een post-activiteitsmassage, kan hierbij helpen.

Het gaat om een ontspannende massage met als doel om de normale toestand van je lichaam en je spieren na zware inspanning te herstellen. De massage is gericht op het afvoeren van afvalstoffen, zoals opgehoopt vocht en melkzuur in de spieren. Hierdoor wordt het herstel gestimuleerd, wordt spierpijn voorkomen of verminderd en ben je sneller en beter voorbereid op de volgende fysieke inspanning. Het kan je ook op mentaal vlak een rustgevend moment bieden om te reflecteren op de prestaties die je hebt geleverd of om alle stress van een wedstrijd van je af te laten stromen.

Sportmassage bij spierpijn

Het is belangrijk dat tijdens de massage de druk op de spieren wordt afgestemd op de mate van de spierpijn. Spierpijn betekent namelijk dat de spier op microniveau beschadigd is door de afbraak van spiereiwitten. Spierpijn is een signaal dat de spieren eigenlijk niet opgewassen waren tegen de inspanning. De eerste dagen na het sporten kan de spier kwetsbaar aanvoelen. Het is belangrijk om de druk hierop aan te passen.

Lichte druk

Lichte druk stimuleert de bloedtoevoer en het herstel. De lichte druk zorgt er ook voor dat er sensoren geprikkeld worden die pijn verlichtende en ontstekingsremmende signalen sturen naar de spiercellen. Wanneer er te veel druk op de pijnlijke spier wordt uitgeoefend kan de spierschade alleen maar erger worden en kan de bloedtoevoer juist belemmerd worden. Het herstel zal dan ook langer duren.

Massage tijdens een rustperiode

Tijdens een rustperiode waarin tijdelijk niet wordt gesport kan een passiviteitsmassage worden gegeven. Een passiviteitsmassage kan zowel stimulerend als ontspannend zijn.

Het doel van deze massage is om de conditie van je lichaam te behouden en te verbeteren. Het gaat hier om een complete lichaamsmassage, die afgestemd wordt op jouw behoeften en de conditie van je spieren. De hierboven beschreven massages zijn daarentegen vaak op specifieke lichaamsdelen gericht, die je tijdens het sporten het meest belast.

Sportmassage bij een tennisarm

Een tennisarm is een veelvoorkomende aandoening. Het gaat hierbij om pijn in de pees aan de buitenzijde van de elleboog, die uitstraalt naar de onderarm, pols en hand. Naast tennissen veroorzaken ook andere activiteiten, waarbij de onderarm vaak wordt aangespannen, deze aandoening. Denk bijvoorbeeld aan schilderen, klussen, tuinieren, poetsen en op de computer werken.

Behandeling van een tennisarm

Je kan de pijn verlichten met behulp van rekoefeningen. Een voorbeeld hiervan is:

• Strek de elleboog en draai de arm naar binnen.
• Buig de pols en pak met de andere hand de handrug vast.
• Trek de handrug naar boven.

Om het herstel van de pees te versnellen kan de sportmasseur diepe strijkingen uitvoeren over de spier in de lengterichting naar de hechtingsplaats aan de buitenzijde van de elleboog. Ook steeds meer sportmasseurs passen het Medical Taping Concept toe. Hiermee wordt de beweging niet beperkt zoals bij sporttape, maar wordt het bewegingspatroon juist positief beïnvloed.

Sportmassage bij lage rugklachten

Bij sporters en mensen die zware fysieke arbeid verrichten heeft vooral de lage rug het zwaar te verduren. De onderste wervels en tussenwervelschijven moeten het lichaam dragen, waardoor bewegingen worden opgevangen door de buikspieren, bilspieren, rugspieren en bovenbeenspieren. Verloopt de samenwerking tussen deze spieren niet evenwichtig of heeft iemand een slechte houding, dan ontstaan er lage rugklachten.

Behandeling van lage rugklachten

Een sportmassage kan bestaande pijnklachten verzachten door de aangedane spieren te laten ontspannen. Vervolgens zijn preventieve sportmassages belangrijk om zo de spieren die de bewegingen in de lage rug opvangen te versterken en in conditie te houden. Lees ook meer over spier- en rekoefeningen voor de rug.

Sportmassage bij een zweepslag

Een zweepslag is een spierscheuring die vaak in de kuit voorkomt. Het ontstaat meestal bij het afzetten tijdens het lopen of springen. Een zweepslag ontstaat door overbelasting; de spier is niet in de juiste conditie om zo sterk belast te worden. Het gaat gepaard met een acute, felle pijn. Naast het scheuren van de spiervezels, scheuren er ook bloedvaten en lymfevaten, waardoor er een zwelling en een blauwe verkleuring kan ontstaan.

Behandeling van een zweepslag

Direct na een zweepslag mag er nooit een sportmassage worden gegeven, omdat de spier hierdoor nog meer beschadigd kan worden en de zwelling toe kan nemen. Pas in de herstelfase kan sportmassage ondersteuning bieden. Op de aangedane plek ontstaat litteken- of bindweefsel. Als de spier tijdens het herstellen niet gerekt wordt, staat het weefsel te strak gespannen en ontstaat er sneller opnieuw een scheur. Met behulp van oefeningen en sportmassages kan de spier beter herstellen. Sportmassages en oefeningen kunnen ook preventief werken. Voorbeelden van oefeningen bij een zweepslag zijn:

• Leg het been op een bankje, strek de tenen en breng ze weer naar je lichaam toe. Doe dit vijf keer.
• Draai rondjes met de enkels; vijf keer linksom en vijf keer rechtsom.
• Wanneer de pijn minder is begin je voorzichtig te lopen, de pijn mag niet toenemen!
• Ga na enkele dagen een paar keer per dag op je tenen staan met de hielen niet te ver van de grond.
• Zorg dat je in de komende dagen elk uur vijf minuutjes wandelt.

Sportmassage bij springschenen

Een springscheen of shin splint (beenvliesontsteking) is een blessure aan de binnenkant van het scheenbeen door overbelasting. Het komt veel voor bij hardlopers, duurlopers en tennissers. Ook mensen die hun voeten te veel naar binnen kantelen (overpronatie) krijgen hier sneller last van. Springschenen gaan gepaard met een stekende pijn in de schenen.

Behandeling van springschenen

In de acute fase van de blessure mogen de pijnlijke scheenbenen niet gemasseerd worden, omdat je hiermee de ontsteking kunt verergeren. Om het herstel te bevorderen mogen wel de dieper gelegen kuitspieren gemasseerd worden. Is de pijn minder, dan bevorderen rekoefeningen en spierversterkende oefeningen het herstel. Voorbeelden hiervan zijn:

• Kuiten rekken. Zet één been naar achteren met de voet plat op de grond. Leun met je heupen en bovenlichaam naar voren en voel dat er spanning op de kuit komt te staan. Houd dit enkele seconden vast. Herhaal drie keer. Daarna het andere been.
• Draaien met de enkels. Ga rechtop staan en til één been op. Draai nu rondjes met je enkel. Vijf keer linksom en vijf keer rechtsom. Daarna het andere been.
• Op je tenen en hielen lopen. Loop tien seconden op je tenen en wissel af met tien seconden op je hielen lopen.

Om springschenen te voorkomen kan je na een training de dieper gelegen kuitspieren laten masseren door een sportmasseur. Verder is het aanbevolen om steunzolen te gebruiken voor een betere schokabsorptie of corrigerende zolen om overpronatie te voorkomen.