De juiste techniek voor insuline spuiten

Er bestaan verschillende injectietechnieken, zoals direct in de bloedbaan of in spierweefsel. Insuline spuiten gebeurt altijd subcutaan. Dit betekent dat de insuline terechtkomt in het onderhuidse vetweefsel. Door in het vet te spuiten, komt de insuline niet in één keer in het bloed terecht. Zo voorkom je een hypo (te lage glucosewaarde door te veel insuline) en kan de insuline een langdurige werking hebben. Het is dus van belang dat je de insuline niet te diep spuit. Dan kan de insuline namelijk in een spier terechtkomen, wat de afgifte verstoort.

Om te ervoor te zorgen dat je de insuline in het vetweefsel injecteert, zijn er bepaalde plekken op je lichaam waar je het beste kunt spuiten. De meest gebruikte injectieplekken zijn:

• De buik
• Bovenste helft van de dijen
• Bovenste helft van de billen

Op deze plekken is je huid iets dikker dan op andere plekken, waardoor de kans kleiner is om te diep te injecteren. Snelwerkende insuline spuit je het best in de buik. Langwerkende insuline spuit je meestal in het bovenbeen, omdat daar de opname van de insuline in het bloed wat trager verloopt.

Ook op de meest geschikte injectieplekken is de huid slechts enkele millimeters dik. Hierdoor bestaat er dus nog steeds een kans dat je de insuline te diep injecteert. Een manier om dit te voorkomen is door het maken van een huidplooi. Door met je vingers je huid bij elkaar te drukken, vorm je een soort opeenhoping, waardoor je met grotere waarschijnlijkheid in het onderhuidse vetweefsel injecteert.

Soms kan het echter moeilijk zijn om een huidplooi te maken, bijvoorbeeld door een aandoening aan de handen. Het kan dan lastig zijn om zowel een huidplooi te maken als tegelijkertijd met de andere hand de insulinepen te bedienen. Dit is al helemaal moeilijk, bij het injecteren in de bil. Daarom spuiten sommige mensen insuline in zonder eerst een huidplooi te maken. Dit is alleen mogelijk bij het gebruik van de juiste insulinenaald. De naald moet namelijk kort genoeg zijn om ook zonder huidplooi niet te diep te spuiten.

Een ander voordeel van injecteren zonder huidplooi is dat je recht in de huid mag injecteren. Bij een huidplooi moet je de naald onder een hoek van 45 graden houden bij het injecteren. Dit is dus schuin in de huid. Dit is bij injecteren in de platte huid meestal niet nodig.

Het is ook belangrijk om na elke injectie de naald van de insulinepen te vervangen. Een insulinenaald is namelijk geschikt voor eenmalig gebruik. Ten eerste is een nieuwe naald steriel, terwijl bij hergebruik van de naald bacteriën in het lichaam kunnen worden gebracht. Dit kan leiden tot ontsteking of ziekte. Verder zit er een soort glijmiddel op de naald, waardoor deze gemakkelijk en met zo min mogelijk schade de huid in glijdt. Na eenmalig gebruik is dit glijmiddel grotendeels van de insulinenaald af, waardoor de volgende injectie meer schade aanricht. Ook slijt de naald zelf bij elk gebruik, waardoor deze minder scherp wordt. Ook hierdoor richt de insulinenaald bij meermaals gebruik steeds meer huidschade aan. Tenslotte kan zelfs de insuline in de naald kristalliseren, waardoor de naald verstopt raakt.

Nog een belangrijk onderdeel van de juiste injectietechniek is roteren. Hiermee wordt bedoeld dat je niet steeds insuline injecteert op dezelfde plek, maar steeds wisselt. Om ervoor te zorgen dat je onthoudt waar je recentelijk hebt gespoten, zijn hier speciale roteerschema’s voor. De buik kun je bijvoorbeeld opdelen in vier delen, gezien vanaf de navel: linksboven, linksonder, rechtsboven en rechtsonder. Ook de billen en dijen kunnen meedoen in het roteerschema.

Spuit voor een bepaalde tijd al je injecties binnen een gebied, zoals je dij of het deel van je buik linksboven je navel. Injecties moeten daarbij steeds minstens één centimeter van elkaar vandaan gezet worden. Heb je alle ruimte opgebruikt binnen dat deel, gebruik dan voor de volgende injecties een ander deel, zoals je andere dij of het deel van je buik linksonder je navel. Gebruik één zo’n deel niet vaker dan eens in de vier weken, om de huid daar voldoende te laten herstellen. Anders kunnen er zogenoemde spuitplekken ontstaan.

Meer weten over de juiste techniek voor insuline spuiten? Er zijn insulinenaalden waarbij je toegang krijgt tot korte filmpjes over hoe je het beste insuline kunt injecteren.

Dit dossier is mede mogelijk gemaakt door onze partners

Bronnen: Volksgezondheidenzorg.info (1),  Volksgezondheidenzorg.info (2), Stichting DIEP, Diabetes Fonds, Diabetesvereniging Nederland, Richtlijn "Behandeling van acute ontregeling van diabetes mellitus", Stichting Farmaceutische Kengetallen, Federatie Medisch Specialisten, EADV-Richtlijn ‘Het toedienen van insuline met de insulinepen’ (2017).