Gevolgen van insuline injecteren

Elke keer dat je insuline injecteert, richt je een klein beetje schade aan de huid aan met de naald. Dit is een aanslag op je huid, waar deze elke keer weer van moet herstellen. Krijgt de huid niet genoeg tijd om te herstellen omdat je elke keer op dezelfde plek spuit, dan kan dat leiden tot zogenoemde spuitplekken. Ook het vaker gebruiken van een insulinenaald kan ervoor zorgen dat spuitplekken ontstaan. Bij elk gebruik van de naald slijt deze namelijk een beetje, waardoor deze minder scherp wordt en daardoor meer schade aanricht aan de huid. Ook de tijd dat je al insuline gebruikt heeft invloed op het ontstaan van spuitplekken.

Er bestaan verschillende vormen van spuitplekken. De meest voorkomende vorm is lipohypertrofie. Lipo betekent vet en hypertrofie betekent overmatig gevoed. Als reactie op de huidschade groeit het onderhuids vetweefsel overmatig op de plek waar je vaak spuit. Een andere vorm is lipoatrofie, waarbij het onderhuidse vetweefsel juist krimpt. Atrofie betekent ondervoed. Bij de eerste ontstaat dus een bult, terwijl bij de laatste juist een deuk in de huid ontstaat. Spuitplekken worden ook wel lipo’s genoemd, omdat ze te maken hebben met het onderhuidse vetweefsel.

Met een juiste injectietechniek kun je voorkomen dat lipo’s ontwikkelen. Door vaak te wisselen van insulinenaald en van injectieplek, richt je minder schade aan de huid aan en heeft deze tijd om zich te herstellen. Het kan echter lastig zijn om je goed te houden aan het roteerschema. Op sommige plekken injecteer je nu eenmaal gemakkelijker dan andere plekken. Zo zijn de billen moeilijker te bereiken dan de buik of de dijen. Diabetespatiënten blijven daarom vaak op de plek prikken waar ze het prettigst bij kunnen.

Ook is het veel werk om elke keer de insulinenaald te verwisselen. En waar moet je de oude naald kwijt als je deze verwisselt op je werk of op school? De oude naald moet veilig worden afgevoerd en kan je daarom niet zomaar in de prullenbak werpen. Daarom verwisselen diabetespatiënten hun insulinenaald vaak slechts dagelijks of zelfs pas wanneer zij voelen dat de naald erg bot is.

Een bijkomend effect van het ontstaan van een lipo is dat spuiten op die plek minder pijnlijk is. Hierdoor blijven mensen graag in een lipo injecteren, waardoor deze alleen maar verergert.

Injecteren in een lipo.

Ondanks het voordeel van een minder pijnlijke injectie, hebben lipo’s veel meer nadelen. Zo ervaren mensen ze vaak als ontsierend. Lipo’s zitten op plekken die je alleen ziet wanneer je bijvoorbeeld badkleding aanhebt, zoals de buik, billen en dijen. Vaak zijn mensen al bewuster van hun uiterlijk in badkleding en een ontsierende bult of deuk in de huid helpt daar niet bij.

Nog vervelender zijn de effecten die je kan ervaren als je injecteert in een spuitplek. Spuit je namelijk in een lipo, dan kan de insuline niet goed worden opgenomen door het lichaam. Je hebt dan vaker last van hypers (te hoge bloedsuikerspiegel). Om die te voorkomen wordt vervolgens de insulinedosis verhoogd. Dit kan weer voor problemen zorgen als je die hogere dosis vervolgens niet in de lipo, maar in gezonde huid injecteert. De te grote hoeveelheid insuline verdeelt zich dan weer zoals het hoort en kan een hypo (te lage bloedsuikerspiegel) veroorzaken.

Om vervelende spuitplekken te voorkomen, kun je de volgende dingen doen:

• De juiste injectietechniek gebruiken
• Injectielocaties regelmatig controleren op onregelmatigheden, zoals bulten (zowel kijken als voelen)
• Niet in lipo’s blijven injecteren
• Geschikte insulinenaalden gebruiken (minder weefselschade)
• Iedere keer een nieuwe naald gebruiken

Dit dossier is mede mogelijk gemaakt door onze partners

Bronnen: Volksgezondheidenzorg.info (1),  Volksgezondheidenzorg.info (2), Stichting DIEP, Diabetes Fonds, Diabetesvereniging Nederland, Richtlijn "Behandeling van acute ontregeling van diabetes mellitus", Stichting Farmaceutische Kengetallen, Federatie Medisch Specialisten, EADV-Richtlijn ‘Het toedienen van insuline met de insulinepen’ (2017).