Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Bijholteontsteking (Sinusitis, Holteontsteking)

4.5 uit 5 - 84 beoordelingen
Beoordeling icoon75 mensen vonden deze informatie nuttig

In het kort: 

  • Bijholteontsteking is een opstopping van de holtes in je gezicht en schedel. 
  • Vaak wordt bijholteontsteking veroorzaakt door een virusinfectieof bacteriële infectie. 
  • Symptomen bestaan uit verkoudheidsklachten gepaard met vermoeidheid, een drukkende hoofdpijn en minder reukvermogen. 
  • Je kunt de symptomen verlichten door te spoelen met een zoutoplossing, neusdruppels te gebruiken of te stomen. 
  • Soms worden antibiotica voorgeschreven. 

Wat zijn de bijholtes? 

Bijholtes zijn de met lucht gevulde ruimtes in de schedel rond de neus. Deze ruimtes staan door middel van een dun kanaaltje in verbinding met de neus- en keelholte en zijn bekleed met slijmvlies. 

In totaal zijn er vier verschillende bijholtes, die ieder zijn vernoemd naar de schedelbotten waarin ze liggen: 

  • De voorhoofdsholte, die pal boven beide ogen ligt 
  • De wiggenbeensholte, die diep in de schedel ligt, onder de hypofyse 
  • De kaakholte, die in het bovenkaakbeen aan beide kanten van het gezicht ligt 
  • De zeefbeenholte, die uit meerdere kleine holtes tussen neus en oogkas bestaat 

In elk van deze bijholtes kan een ontsteking ontstaan. De meest bekende vorm van bijholteontsteking is de voorhoofdsholteontsteking 

De bijholtes, illustratie

Bijholtes zijn de met lucht gevulde ruimtes in de schedel rond de neus. Deze ruimtes staan door middel van een dun kanaaltje in verbinding met de neus- en keelholte en zijn bekleed met slijmvlies. 

In totaal zijn er vier verschillende bijholtes, die ieder zijn vernoemd naar de schedelbotten waarin ze liggen: 

  • De voorhoofdsholte, die pal boven beide ogen ligt 
  • De wiggenbeensholte, die diep in de schedel ligt, onder de hypofyse 
  • De kaakholte, die in het bovenkaakbeen aan beide kanten van het gezicht ligt 
  • De zeefbeenholte, die uit meerdere kleine holtes tussen neus en oogkas bestaat 

In elk van deze bijholtes kan een ontsteking ontstaan. De meest bekende vorm van bijholteontsteking is de voorhoofdsholteontsteking 

De bijholtes, illustratie

Wat is een bijholteontsteking? 

De bijholtes zijn door middel van een dun kanaaltje verbonden met de neus-en keelholte. Als je verkouden bent, zwellen je slijmvliezen op en gaat je lichaam veel slijm produceren.  Een bijholteontsteking ontstaat wanneer de slijmvliezen tussen de neus-keelholte en bijholten dusdanig gezwollen zijn dat er geen vocht en slijm meer uit de bijholten kan worden afgevoerd. Dit leidt tot pijn en een drukkend gevoel in het hoofd en gezicht, vooral tijdens het kauwen of bukken. 

Afhankelijk van waar de ophoping van slijm en vocht zich bevindt, spreken we van een van deze vier soorten bijholteontstekingen: 

  • Voorhoofdsholteontsteking, oftewel sinusitis frontalis 
  • Wiggenbeensholteontsteking, oftewel sinusitis sphenoïdalis 
  • Kaakholteontsteking, oftewel sinusitis maxillaris 
  • Zeefbeenholteontsteking, oftewel sinusitis ethmoïdalis 

Gezonde bijholtes vs ontstoken bijholtes

De bijholtes zijn door middel van een dun kanaaltje verbonden met de neus-en keelholte. Als je verkouden bent, zwellen je slijmvliezen op en gaat je lichaam veel slijm produceren.  Een bijholteontsteking ontstaat wanneer de slijmvliezen tussen de neus-keelholte en bijholten dusdanig gezwollen zijn dat er geen vocht en slijm meer uit de bijholten kan worden afgevoerd. Dit leidt tot pijn en een drukkend gevoel in het hoofd en gezicht, vooral tijdens het kauwen of bukken. 

Afhankelijk van waar de ophoping van slijm en vocht zich bevindt, spreken we van een van deze vier soorten bijholteontstekingen: 

  • Voorhoofdsholteontsteking, oftewel sinusitis frontalis 
  • Wiggenbeensholteontsteking, oftewel sinusitis sphenoïdalis 
  • Kaakholteontsteking, oftewel sinusitis maxillaris 
  • Zeefbeenholteontsteking, oftewel sinusitis ethmoïdalis 

Gezonde bijholtes vs ontstoken bijholtes

Symptomen van bijholteontsteking 

Naast de bekende verkoudheidsklachten zoals niezen, een loopneus en een verstopte neus, kan je een bijholteontsteking herkennen aan de volgende symptomen: 

  • Dik, groen, geel of bloederig slijm 
  • Druk of pijn in de bovenkaak, het gezicht of voorhoofd 
  • Vermoeidheid, duizeligheiden een algeheel gevoel van malaise 
  • Verminderd reukvermogen 
  • Pijn tijdens het kauwen of vooroverbuigen 
  • Zwelling aan één kant van het gezicht 
  • Koorts  

Vermoed je dat jouw symptomen veroorzaakt worden door het coronavirus (COVID-19)? Blijf dan thuis en laat je testen door de GGD. Voor de meest actuele en betrouwbare informatie over het coronavirus verwijzen we je naar het RIVM.  

Bijholteontsteking en vermoeidheid 

Vermoeidheid, duizeligheiden een algeheel gevoel van malaise zijn veelvoorkomende symptomen van een bijholteontsteking. Vermoeidheid bij bijholteontsteking kan erg intens zijn en gaat vaak samen metkoorts. 

Bijholteontsteking zonder verkoudheid 

Meestal begint een bijholteontsteking ná een verkoudheid, dus wanneer de eerste verkoudheidsverschijnselen verdwijnen. Toch komt bijholteontsteking zonder verkoudheid ook voor. Er kan dan sprake zijn van een onderliggend probleem, bijvoorbeeld een allergie, een neuspoliep, een scheef neustussenschot of taaislijmziekte. Dit soort aandoeningen kunnen leiden tot chronische bijholteontsteking.  

Het is mogelijk dat je een bijholteontsteking hebt zonder een verkoudheid. 

Hoofdpijn door bijholteontsteking 

Hoofdpijn die veroorzaakt wordt door bijholteontsteking wordt gekenmerkt door een vol, drukkend gevoel in je hoofd dat erger wordt wanneer je kauwt of voorover buigt. Dit soort hoofdpijn ontstaat wanneer vocht en slijm zich ophopen in je bijholtes en niet kunnen ontsnappen naar de neus-en keelholte. Hoofdpijn door bijholteontsteking voelt vaak anders dan andere soorten hoofdpijn. 

Bijholteontsteking-symptomen bij kinderen 

Een bijholteontsteking komt nauwelijks voor bij kinderen van 0-4 jaar, omdat de bijholtes dan nog niet volledig zijn ontwikkeld.  

Bij kinderen ouder dan 4 jaar kun je een bijholteontsteking herkennen aan de volgende symptomen: 

  • Verkoudheidsklachten zoals een loopneus, verstopte neus, niezen of hoesten 
  • Dik, geel of groen slijm uit de neus of keel 
  • Pijn in de wangen 
  • Hoofdpijn die erger wordt bij het bewegen van het hoofd 
  • Waterige ogen 
  • Verhoging 

Vermoed je dat je kind een bijholteontsteking heeft? Wees dan alert op symptomen en schakel op tijd een arts in. 

Naast de bekende verkoudheidsklachten zoals niezen, een loopneus en een verstopte neus, kan je een bijholteontsteking herkennen aan de volgende symptomen: 

  • Dik, groen, geel of bloederig slijm 
  • Druk of pijn in de bovenkaak, het gezicht of voorhoofd 
  • Vermoeidheid, duizeligheiden een algeheel gevoel van malaise 
  • Verminderd reukvermogen 
  • Pijn tijdens het kauwen of vooroverbuigen 
  • Zwelling aan één kant van het gezicht 
  • Koorts  

Vermoed je dat jouw symptomen veroorzaakt worden door het coronavirus (COVID-19)? Blijf dan thuis en laat je testen door de GGD. Voor de meest actuele en betrouwbare informatie over het coronavirus verwijzen we je naar het RIVM.  

Bijholteontsteking en vermoeidheid 

Vermoeidheid, duizeligheiden een algeheel gevoel van malaise zijn veelvoorkomende symptomen van een bijholteontsteking. Vermoeidheid bij bijholteontsteking kan erg intens zijn en gaat vaak samen metkoorts. 

Bijholteontsteking zonder verkoudheid 

Meestal begint een bijholteontsteking ná een verkoudheid, dus wanneer de eerste verkoudheidsverschijnselen verdwijnen. Toch komt bijholteontsteking zonder verkoudheid ook voor. Er kan dan sprake zijn van een onderliggend probleem, bijvoorbeeld een allergie, een neuspoliep, een scheef neustussenschot of taaislijmziekte. Dit soort aandoeningen kunnen leiden tot chronische bijholteontsteking.  

Het is mogelijk dat je een bijholteontsteking hebt zonder een verkoudheid. 

Hoofdpijn door bijholteontsteking 

Hoofdpijn die veroorzaakt wordt door bijholteontsteking wordt gekenmerkt door een vol, drukkend gevoel in je hoofd dat erger wordt wanneer je kauwt of voorover buigt. Dit soort hoofdpijn ontstaat wanneer vocht en slijm zich ophopen in je bijholtes en niet kunnen ontsnappen naar de neus-en keelholte. Hoofdpijn door bijholteontsteking voelt vaak anders dan andere soorten hoofdpijn. 

Bijholteontsteking-symptomen bij kinderen 

Een bijholteontsteking komt nauwelijks voor bij kinderen van 0-4 jaar, omdat de bijholtes dan nog niet volledig zijn ontwikkeld.  

Bij kinderen ouder dan 4 jaar kun je een bijholteontsteking herkennen aan de volgende symptomen: 

  • Verkoudheidsklachten zoals een loopneus, verstopte neus, niezen of hoesten 
  • Dik, geel of groen slijm uit de neus of keel 
  • Pijn in de wangen 
  • Hoofdpijn die erger wordt bij het bewegen van het hoofd 
  • Waterige ogen 
  • Verhoging 

Vermoed je dat je kind een bijholteontsteking heeft? Wees dan alert op symptomen en schakel op tijd een arts in. 

Hoe lang duurt een bijholteontsteking? 

Een bijholteontsteking gaat meestal binnen 1 tot 3 weken vanzelf weer over. In de tussentijd kan je zelf proberen de symptomen te verlichten. Houden de klachten langer dan twee weken aan? Neem dan contact op met de huisarts.  

Een bijholteontsteking gaat meestal binnen 1 tot 3 weken vanzelf weer over. In de tussentijd kan je zelf proberen de symptomen te verlichten. Houden de klachten langer dan twee weken aan? Neem dan contact op met de huisarts.  

Bijholteontsteking: tips om de pijn te verlichten 

Als je bijholteontsteking hebt, kan je zelf een aantal dingen doen om de klachten te verzachten. Dit zijn onze tips: 

  • Stoom een paar keer per dag. Giet een halve liter heet water (maximaal 60) in een schaal, buig je hoofd over de schaal en drapeer een handdoek over je hoofd én de schaal. Adem vervolgens diep in- en uit. Gebruik geen ingrediënten als kamille of menthol, omdat die de slijmvliezen juist prikkelen. Stomen kan helpen het slijm iets te verdunnen en zo de klachten te verlichten. 
  • Neem een pijnstiller. Bijholteontsteking gaat vaak met pijn gepaard. Hoofdpijn, maar ook pijn in de wangen, kaken of kiezen kan heel hinderend zijn in het dagelijks leven. Om de ergste pijn te verlichten is het verstandig om een paracetamol te slikken. 
  • Spoel, druppel of spray met een zoutoplossing.  Door de neus schoon te houden met een zoutoplossing kan je korstjes en verdere infecties voorkomen. Koop een speciale neusdouche of -spray bij de apotheek of maak zelf een zoutoplossing door een afgestreken theelepel keukenzout op te lossen in een limonadeglas met water. Je mag een zoutoplossing onbeperkt gebruiken zonder gevaar. 
  • Stop met roken. Roken kan je slijmvliezen irriteren en de genezing van een bijholteontsteking vertragen. Hulp nodig? Lees deze tips om te stoppen met roken. 
  • Gebruik neusdruppels met xylometazoline. Xylometazoline vermindert zwelling en klachten bij een bijholteontsteking. Gebruik deze neusdruppels niet langer dan 1 week. Kinderen moeten speciale kinderneusdruppels gebruiken.  
  • Snuit je neus wat minder. Als je je neus hard snuit, kan je slijm naar de bijholtes blazen, waardoor deze nog voller worden. Dit kan dan weer leiden tot extra druk in je gezicht en hoofd. Snuit daarom je neus wat minder om de bijholteontsteking niet te verergeren. 

Laat kinderen niet stomen, in verband met gevaar op brandwonden. 

Als je bijholteontsteking hebt, kan je zelf een aantal dingen doen om de klachten te verzachten. Dit zijn onze tips: 

  • Stoom een paar keer per dag. Giet een halve liter heet water (maximaal 60) in een schaal, buig je hoofd over de schaal en drapeer een handdoek over je hoofd én de schaal. Adem vervolgens diep in- en uit. Gebruik geen ingrediënten als kamille of menthol, omdat die de slijmvliezen juist prikkelen. Stomen kan helpen het slijm iets te verdunnen en zo de klachten te verlichten. 
  • Neem een pijnstiller. Bijholteontsteking gaat vaak met pijn gepaard. Hoofdpijn, maar ook pijn in de wangen, kaken of kiezen kan heel hinderend zijn in het dagelijks leven. Om de ergste pijn te verlichten is het verstandig om een paracetamol te slikken. 
  • Spoel, druppel of spray met een zoutoplossing.  Door de neus schoon te houden met een zoutoplossing kan je korstjes en verdere infecties voorkomen. Koop een speciale neusdouche of -spray bij de apotheek of maak zelf een zoutoplossing door een afgestreken theelepel keukenzout op te lossen in een limonadeglas met water. Je mag een zoutoplossing onbeperkt gebruiken zonder gevaar. 
  • Stop met roken. Roken kan je slijmvliezen irriteren en de genezing van een bijholteontsteking vertragen. Hulp nodig? Lees deze tips om te stoppen met roken. 
  • Gebruik neusdruppels met xylometazoline. Xylometazoline vermindert zwelling en klachten bij een bijholteontsteking. Gebruik deze neusdruppels niet langer dan 1 week. Kinderen moeten speciale kinderneusdruppels gebruiken.  
  • Snuit je neus wat minder. Als je je neus hard snuit, kan je slijm naar de bijholtes blazen, waardoor deze nog voller worden. Dit kan dan weer leiden tot extra druk in je gezicht en hoofd. Snuit daarom je neus wat minder om de bijholteontsteking niet te verergeren. 

Laat kinderen niet stomen, in verband met gevaar op brandwonden. 

Oorzaken van bijholteontsteking 

Een acute bijholteontsteking is meestal het gevolg van een virusinfectie of een bacteriële infectie. Infecties die kunnen leiden tot een bijholteontsteking zijn: 

  • Griep 
  • Verkoudheid 
  • Tandontsteking 
  • Kaakontsteking 
  • Infecties door besmet water 

Roken verergert de klachten van een bijholteontsteking. 

Oorzaken van chronische bijholteontsteking 

Wanneer een bijholteontsteking niet geneest ondanks intensieve behandeling met medicijnen en spoelingen, spreken we van een chronische of blijvende bijholteontsteking.  

Een chronische bijholteontsteking kan worden veroorzaakt door: 

  • Een afwijkende bouw van de neus, bijvoorbeeld een scheef neusschotje of vergrote neusschelpen 
  • Neuspoliepen, oftewel zwellingen van het neusslijmvlies 
  • Ontstekingen of infecties door bacteriën, virussen, schimmels of allergieën  
  • Ontwikkelingsstoornissen zoals bijvoorbeeld taaislijmziekte 
  • Tumoren in de neus of bijholtes die de afvoerkanalen tussen de bijholtes en de neus- en keelholte blokkeren (zeer zeldzaam) 

Als je vaak bijholteontsteking zonder verkoudheid hebt, kan er sprake zijn van een onderliggend probleem dat leidt tot chronische klachten. 

Een acute bijholteontsteking is meestal het gevolg van een virusinfectie of een bacteriële infectie. Infecties die kunnen leiden tot een bijholteontsteking zijn: 

  • Griep 
  • Verkoudheid 
  • Tandontsteking 
  • Kaakontsteking 
  • Infecties door besmet water 

Roken verergert de klachten van een bijholteontsteking. 

Oorzaken van chronische bijholteontsteking 

Wanneer een bijholteontsteking niet geneest ondanks intensieve behandeling met medicijnen en spoelingen, spreken we van een chronische of blijvende bijholteontsteking.  

Een chronische bijholteontsteking kan worden veroorzaakt door: 

  • Een afwijkende bouw van de neus, bijvoorbeeld een scheef neusschotje of vergrote neusschelpen 
  • Neuspoliepen, oftewel zwellingen van het neusslijmvlies 
  • Ontstekingen of infecties door bacteriën, virussen, schimmels of allergieën  
  • Ontwikkelingsstoornissen zoals bijvoorbeeld taaislijmziekte 
  • Tumoren in de neus of bijholtes die de afvoerkanalen tussen de bijholtes en de neus- en keelholte blokkeren (zeer zeldzaam) 

Als je vaak bijholteontsteking zonder verkoudheid hebt, kan er sprake zijn van een onderliggend probleem dat leidt tot chronische klachten. 

Risicofactoren voor bijholteontsteking 

Bepaalde situaties verhogen het risico op bijholteontsteking, waaronder: 

  • Zwemmen in vuil water dat verontreinigd is met bacteriën 
  • Zwangerschap en de veranderingen die dat teweeg brengt in je lichaam 
  • Roken of meeroken waardoor het slijmvlies van de neus, keel en longen geïrriteerd raakt 
  • Werken met kinderen die vaak dragers zijn van virussen en bacteriën   

Bepaalde situaties verhogen het risico op bijholteontsteking, waaronder: 

  • Zwemmen in vuil water dat verontreinigd is met bacteriën 
  • Zwangerschap en de veranderingen die dat teweeg brengt in je lichaam 
  • Roken of meeroken waardoor het slijmvlies van de neus, keel en longen geïrriteerd raakt 
  • Werken met kinderen die vaak dragers zijn van virussen en bacteriën   

Bijholteontsteking laten behandelen 

De beste manier om van een holteontsteking af te komen is om te wachten totdat hij vanzelf weer overgaat. In de tussentijd is het belangrijk om voldoende rust te nemen en te doen wat je kan om de pijn te verlichten. Als de holteontsteking wordt veroorzaakt voor een bacteriële infectie, kan de huisarts in sommige gevallen een antibioticum voorschrijven. De huisarts is echter vaak voorzichtig met het voorschrijven van antibiotica, omdat ze bijwerkingen hebben en niet bij iedereen werken. 

Let op: antibiotica helpen alleen wanneer de bijholteontsteking veroorzaakt wordt door een bacteriële infectie. Bij virale infecties helpen antibiotica niet.  

Chronische bijholteontsteking behandelen 

In het geval van een chronische bijholteontsteking wordt er soms operatief ingegrepen om de afvoer van je bijholtes te verbeteren en geïnfecteerd materiaal te verwijderen. De meest voorkomende chirurgische ingreep voor bijholteontstekingen is de ‘functionele endoscopische bijholteoperatie’ (FESS - functional endoscopic sinus surgery). Deze wordt uitgevoerd via de neusgaten en brengt minder risico’s met zich mee dan operaties via het gezicht of de mond.  

Voorbeelden van gebruikelijke bijholteoperaties zijn: 

  • Ethmoïdectomie, waarbij weefsel en bot worden verwijderd uit de neusbijholtes  
  • Maxillaris antrostomie, waarbij de middelste neusgang geopend wordt  
  • Septoplastie met turbinoplastie, waarbij het neustussenschot  gecorrigeerd wordt en overtollig weefsel verwijderd wordt 

De beste manier om van een holteontsteking af te komen is om te wachten totdat hij vanzelf weer overgaat. In de tussentijd is het belangrijk om voldoende rust te nemen en te doen wat je kan om de pijn te verlichten. Als de holteontsteking wordt veroorzaakt voor een bacteriële infectie, kan de huisarts in sommige gevallen een antibioticum voorschrijven. De huisarts is echter vaak voorzichtig met het voorschrijven van antibiotica, omdat ze bijwerkingen hebben en niet bij iedereen werken. 

Let op: antibiotica helpen alleen wanneer de bijholteontsteking veroorzaakt wordt door een bacteriële infectie. Bij virale infecties helpen antibiotica niet.  

Chronische bijholteontsteking behandelen 

In het geval van een chronische bijholteontsteking wordt er soms operatief ingegrepen om de afvoer van je bijholtes te verbeteren en geïnfecteerd materiaal te verwijderen. De meest voorkomende chirurgische ingreep voor bijholteontstekingen is de ‘functionele endoscopische bijholteoperatie’ (FESS - functional endoscopic sinus surgery). Deze wordt uitgevoerd via de neusgaten en brengt minder risico’s met zich mee dan operaties via het gezicht of de mond.  

Voorbeelden van gebruikelijke bijholteoperaties zijn: 

  • Ethmoïdectomie, waarbij weefsel en bot worden verwijderd uit de neusbijholtes  
  • Maxillaris antrostomie, waarbij de middelste neusgang geopend wordt  
  • Septoplastie met turbinoplastie, waarbij het neustussenschot  gecorrigeerd wordt en overtollig weefsel verwijderd wordt 

Wanneer moet je de huisarts bellen? 

In de meeste gevallen is een bijholteontsteking een ongevaarlijke aandoening. Soms kan de ontsteking echter gevaarlijk zijn, omdat de bijholtes dicht bij de hersenen liggen. Wanneer bacteriën of virussen de hersenen binnendringen, kunnen ernstige aandoeningen ontstaan, zoals een hersenvliesontsteking.   

Als je de symptomen zelf niet kan verhelpen en je na twee weken nog steeds ernstige klachten hebt, neem dan contact op met de huisarts. Verder moet je een huisarts raadplegen wanneer je, naast de gebruikelijke bijholteontsteking-symptomen:   

  • Ineens minder goed ziet, dubbel ziet, pijn hebt aan 1 oog of niet goed objecten met je oog kunt volgen 
  • Een dik of rood ooglid krijgt, je bindvlies opzwelt of je oog gezwollen is 
  • Last hebt van een gezwollen voorhoofd 
  • Ernstige hoofdpijnhebt 
  • Misselijkbent en moet overgeven   
  • Eenepileptische aanvalhebt 
  • Sufbent 

Vermoed jij dat je een bijholteontsteking hebt? Met onze symptomenchecker weet je het zeker. Check hier of jij bijholteontsteking hebt. 

In de meeste gevallen is een bijholteontsteking een ongevaarlijke aandoening. Soms kan de ontsteking echter gevaarlijk zijn, omdat de bijholtes dicht bij de hersenen liggen. Wanneer bacteriën of virussen de hersenen binnendringen, kunnen ernstige aandoeningen ontstaan, zoals een hersenvliesontsteking.   

Als je de symptomen zelf niet kan verhelpen en je na twee weken nog steeds ernstige klachten hebt, neem dan contact op met de huisarts. Verder moet je een huisarts raadplegen wanneer je, naast de gebruikelijke bijholteontsteking-symptomen:   

  • Ineens minder goed ziet, dubbel ziet, pijn hebt aan 1 oog of niet goed objecten met je oog kunt volgen 
  • Een dik of rood ooglid krijgt, je bindvlies opzwelt of je oog gezwollen is 
  • Last hebt van een gezwollen voorhoofd 
  • Ernstige hoofdpijnhebt 
  • Misselijkbent en moet overgeven   
  • Eenepileptische aanvalhebt 
  • Sufbent 

Vermoed jij dat je een bijholteontsteking hebt? Met onze symptomenchecker weet je het zeker. Check hier of jij bijholteontsteking hebt. 

Pagina laatst aangepast op 15-03-2023

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Vond je deze informatie nuttig?

4.5 uit 5 - 84 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -