Oordoppen op maat: nodig of niet?

Geluid bestaat uit trillingen. Je oorschelp vangt deze trillingen op en geeft ze door aan het trommelvlies en de gehoorbeentjes. Vervolgens komen de trillingen terecht in het slakkenhuis. In het slakkenhuis bevinden zich duizenden trilhaartjes die de trillingen doorgeven aan de gehoorzenuw. Deze zenuw geeft een signaal aan de hersenen, die vervolgens het geluid herkennen.

Van een gehoorbeschadiging is sprake als de trilhaartjes in het slakkenhuis beschadigd of kapot zijn. De trilhaartjes raken beschadigd wanneer je te vaak of te lang hard geluid hoort. Door de beschadiging geven de trilhaartjes geen of verkeerde signalen door aan de hersenen, waardoor je bijvoorbeeld een piep hoort na een avond uitgaan of een festival.

Het voorkomen van gehoorbeschadiging is erg belangrijk. Allereerst is een goed gehoor belangrijk voor je eigen veiligheid. Als je gehoor beschadigd is kun je bepaalde waarschuwingssignalen missen, zoals een auto die van achteren aan komt rijden terwijl jij op je fiets zit. Daardoor kun je in gevaarlijke situaties terecht komen. Ook voor je sociale leven is een goed gehoor belangrijk: het moeilijk kunnen volgen van gesprekken kan leiden tot steeds meer terugtrekking en zelfs tot depressie. Ten slotte traint een goed gehoor ook je hersenen: alle geluidsprikkels zorgen dat je hersenen vitaal blijven.

Om gehoorbeschadiging te voorkomen zijn er verschillende soorten gehoorbescherming, die elk geschikt zijn voor andere situaties.

Schuimdoppen zijn schuimen oordoppen die je eenmalig kunt gebruiken. Let wel op: schuimdoppen dempen al het geluid, waardoor het vervormt en anders klinkt. Daarnaast is het belangrijk dat je schuimdoppen de goede manier in je oor stopt, anders passen ze niet helemaal goed in het gehoorkanaal. Daardoor is er onvoldoende demping en kun je alsnog een gehoorbeschadiging oplopen. Gehoorbescherming door schuimdoppen is minder goed dan bescherming van andere oordoppen. Gebruik ze daarom niet dagelijks, maar alleen als noodoplossing of als je ze tijdelijk nodig hebt.

Oorkappen zien er uit als koptelefoons en omsluiten het hele oor. Het voordeel van oorkappen is dat je ze makkelijk op en af kunt zetten, maar je oren worden er wel warm en zweterig van. Daarnaast dempen ze, net als schuimdoppen, al het geluid waardoor het geluid vervormt en het lastiger is om anderen te verstaan.

Universele oordoppen zijn standaard oordoppen die langere tijd meegaan, bij dagelijks gebruik zo’n drie maanden. Gebruik je ze minder vaak? Dan kunnen ze tot twee jaar meegaan. Deze oordoppen bevatten filters die elk voor verschillende situaties de hinderlijke geluiden wegfilteren. Zo heb je oordoppen die ervoor zorgen dat je muziek goed kunt horen zonder gehoorschade, oordoppen voor tijdens het motorrijden en oordoppen voor tijdens het werken in een lawaaiige omgeving.

Otoplastieken zijn oordoppen die op maat worden gemaakt. Ze gaan minimaal een jaar mee. Doordat deze oordoppen op maat gemaakt worden, passen ze precies in de gehoorgang en bieden ze maximale bescherming. Net als de universele oordoppen kunnen ook otoplastieken voorzien zijn van een filter om hinderlijke geluiden weg te fileren. Deze oordoppen beschermen je gehoor het beste, maar zijn dan ook duurder dan de andere oordoppen.

Je gehoorgang blijft je hele leven lang groeien, daarom is het belangrijk om een jaar nadat je de oordoppen op maat hebt gekregen een lek-test te doen. Daarmee kun je controleren of de otoplastieken het geluid nog steeds voldoende dempen.

Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat één op de zeven kinderen tussen de negen en elf jaar al aan lawaaischade lijdt. Dit is gehoorschade als gevolg van langdurige blootstelling aan lawaai. Kinderen zijn kwetsbaarder voor extreme geluiden dan volwassenen, waardoor zij eerder gehoorschade oplopen. Daarom is het belangrijk om ook kinderen goede gehoorbescherming te geven, niet alleen tegen geluiden, maar ook bijvoorbeeld tijdens het zwemmen. Water in een oor vergroot namelijk de kans op een oorontsteking. Dit kan voorkomen worden met de juiste oordoppen.