Hoe ziet de revalidatie na kanker eruit?

“Voordat de eerste training begint, stelt de deelnemer zichzelf een doel. Bijvoorbeeld: ‘ik wil de kinderen weer naar school kunnen brengen’, of: ‘ik wil weer een uur op de tennisbaan kunnen staan’. Vervolgens doen we een conditietest. Door een persoonlijk trainingsschema op te stellen, verbeteren we de conditie gedurende de revalidatie”, vertelt van Ravenstein.

“Iedere training start met twintig minuten fietsen op de hometrainer. Dit wordt door de deelnemers vaak als het zwaarste onderdeel gezien. Daarna doen we twintig minuten sport en spel, bijvoorbeeld voetballen of badmintonnen. Bij sport en spel zijn de deelnemers wat sneller buiten adem. Door het competitie-element wat hierin meespeelt, laten ze zich niet kennen en willen ze lekker meedoen en het liefst ook nog winnen. Na het onderdeel sport en spel doen de deelnemers  nog dertig minuten aan krachttraining op verschillende fitnessapparaten om in een relatief korte tijd verschillende spiergroepen in het lichaam te versterken”, legt Koks uit.

Met dezelfde groep waarmee je ook sport volg je ook de themabijeenkomsten. Dit zijn bijeenkomsten waarbij je onder begeleiding van een maatschappelijk werken en een verpleegkundig specialist met elkaar praat over wat je allemaal doorgemaakt hebt. Verschillende onderwerpen als de ‘confrontatie met kanker’, ‘de verwerking’ ervan maar ook ‘rollen en relaties’, ‘communicatie’ en ‘hoe nu verder’ komen aan bod. Er zijn ook een aantal bijeenkomsten waarbij ook de partner welkom is.

“Voor de familie van de patiënt zijn de behandelingen achter de rug: ‘we kunnen weer de weg omhoog beklimmen’. Maar voor de patiënt begint het eigenlijk nu pas,” aldus Verhage. “De patiënt focust zich op de behandeling en slaat zich er doorheen. Maar het besef van wat gebeurd is en de verwerking daarvan, komt nu pas. Daarom is het lotgenotencontact waardevol”.

Vaak denken mensen dat ze psycho-educatie of lotgenotencontact niet nodig hebben, maar degenen die dat zeggen hebben het vaak het hardst nodig”, aldus Hans Koks. “Dat zijn vaak de mensen die thuis ook niet veel over de kanker praten.”

“Naast de emoties die in de groepsgesprekken naar voren komen wordt er ook veel gelachen”, zegt Verhage. “Juist omdat we ook veel lol hebben, vinden mensen de energie om te komen revalideren. Dat is de kracht van de groep. Vooral vrouwen, bijvoorbeeld borstkankerpatiënten, praten graag met elkaar. Onze ervaring is dat patiënten tijdens de groepsgesprekken soms meer met elkaar bespreken dan dat ze met hun partner doen.

Vermoeidheid is een belangrijke klacht van (ex-)kankerpatiënten. Daarom is er in het revalidatie programma speciale aandacht voor het verminderen van deze vermoeidheid. “Vermoeidheid heeft verschillende componenten”, legt van Ravenstein uit. “Niet alleen lichamelijke vermoeidheid, zoals je die bijvoorbeeld voelt na het doen van het huishouden, behoort hiertoe, maar ook geestelijke vermoeidheid. Geestelijke vermoeidheid voel je bijvoorbeeld wanneer je geen zin, puf of energie meer hebt om met familie of vrienden af te spreken. Beide vormen van vermoeidheid komen voor bij kankerpatiënten. Lichamelijke vermoeidheid wordt veroorzaakt door de behandelingen en mentale vermoeidheid. Mentale vermoeidheid kan door verschillende dingen ontstaan, maar alleen al het feit dat je weet dat je kanker hebt, kan je mentaal moe maken.”

“Door te trainen kun je de lichamelijke vermoeidheid doorbreken,” vertelt Koks. “In het begin is dat heel zwaar voor de deelnemers. Maar daar moeten ze juist doorheen om weer conditie op te bouwen.”

“In de groepsbijeenkomsten leren mensen onder andere hoe ze met hun energie om kunnen gaan. Patiënten gaan inzien dat je je energie moet verdelen over de dingen die je belangrijk vindt in het leven. De belangrijkste drijfveer waarom mensen bereid zijn om juist nu echt na te denken over wat ze belangrijk vinden, is de confrontatie met de eindigheid van het leven”, legt Verhage uit. “Mensen met kanker hebben bij de diagnose ‘de dood in de ogen’ gezien. Dit relativeert, de vanzelfsprekendheid van het leven is verdwenen. Hierdoor kunnen ze soms keuzes maken die ze daarvoor nooit konden of durfden te maken. Mensen gaan prioriteiten stellen, komen beter voor zichzelf op, zeggen bijvoorbeeld eerder ‘nee’.”

“De meeste zorgverzekeraars vergoeden Herstel & Balans®. “We hopen natuurlijk dat dit in de toekomst voor elke deelnemer het geval is”, aldus Verhage. “Nu kunnen patiënten die in het arbeidsproces zitten soms ook bij hun baas terecht. De werkgever heeft er zelf namelijk ook baat bij als zijn werknemer goed revalideert en weer aan het werk kan.”