Als je lichaam te veel vocht vasthoudt, kan dit verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaken van vocht vasthouden leggen we hieronder uit.
- Lang staan of zitten
- Menstruatie
- Overgang
- Het slikken van de pil
- Het slikken van medicijnen
- Zwangerschap
- Overmatig zoutgebruik
- Het drinken van alcohol
- Een tekort aan bepaalde voedingsstoffen
- Warm weer
- Ernstige aandoeningen
Hieronder lees je per oorzaak een meer uitgebreide uitleg.
Vocht vasthouden door ernstige aandoeningen
Het vasthouden van vocht kan daarnaast worden veroorzaakt door een ongeval, operatie, bestraling of overgewicht, maar ook door ernstige aandoeningen, zoals:
Daarom is het belangrijk om voor controle naar je huisarts te gaan als je vermoedt dat je vocht in je benen hebt en je voeten, enkels of knieën langere tijd vocht vasthouden.
Vocht vasthouden door lang staan of zitten
Vaak is lang staan of zitten de boosdoener bij vocht vasthouden, bijvoorbeeld op je werkplek of na een lange vliegreis of autorit. Als je lang achter elkaar stil zit of staat, maak je te weinig gebruik van je kuitspieren. Deze spieren zorgen er normaal gesproken voor dat het zuurstofarme bloed vanuit je benen wordt teruggepompt naar je hart en het lymfestelsel wordt geactiveerd. Als je kuitspieren te weinig worden gebruikt, circuleert je bloed niet goed. Er kan dan vochtophoping ontstaan, waardoor je vocht vasthoudt in je enkels of benen en dus last krijgt van gezwollen voeten of dikke enkels.
Vocht vasthouden voorafgaand aan de menstruatie
Bij vrouwen kunnen hormonen een rol spelen bij het vasthouden van vocht. In de week voorafgaand aan de menstruatie verandert de hormoonhuishouding. Door schommelingen in de hoeveelheden oestrogeen en progesteron houdt je lichaam in die periode meer vocht vast, wat kan leiden tot dikke voeten, opgezwollen vingers en opgehoopt vocht in benen of enkels.
Vocht vasthouden in de overgang
Tijdens de overgang verandert je hormoonhuishouding, waardoor je meer vocht kan vasthouden. Een andere term hiervoor is ‘overgangsoedeem’. De voornaamste oorzaak van vocht vasthouden in de overgang is een daling in de hoeveelheid van het hormoon oestrogeen.
Vocht vasthouden tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap is het hormoon progesteron de grote boosdoener. Door dit hormoon wordt de wand van de bloedvaten dunner. Daardoor kan er makkelijker vocht vanuit de bloedvaten in het weefsel terecht komen. Verder zorgt de groeiende baarmoeder voor steeds meer druk op het bekken. Door die druk verloopt de afvoer van het bloed vanuit de benen naar het hart steeds moeizamer. Bovendien zorgt de toegenomen hoeveelheid bloed in het lichaam ervoor dat er een grotere druk op de benen komt te staan.
Het lichaam van een zwangere vrouw houdt gemiddeld 2-3 liter extra vocht vast. Dit is normaal, maar het kan wel leiden tot vervelende klachten. Naast dikke enkels, voeten en handen kunnen zwangere vrouwen dankzij het overtollige vocht ook last krijgen van beknelde zenuwen en pijnlijke gewrichten. Hoewel de klachten vervelend kunnen zijn, zijn ze over het algemeen niet ernstig. Na de geboorte verdwijnt het overtollige vocht vanzelf weer uit het lichaam.
De toegenomen hoeveelheid vocht in de benen tijdens de zwangerschap zorgt wel voor een verhoogd risico op diep-veneuze trombose, ook wel bekend als een trombosebeen.
Heb je niet alleen last van vocht vasthouden tijdens zwangerschap, maar ook van een verhoogde bloeddruk of zware hoofdpijn? Neem dan direct contact op met de huisarts of de verloskundige. Deze combinatie van symptomen kan namelijk wijzen op zwangerschapsvergiftiging of het HELLP-syndroom. Deze aandoeningen zijn gevaarlijk voor moeder en kind.
Vocht vasthouden door overmatig zoutgebruik
Ook overmatig zoutgebruik kan een oorzaak zijn van een overschot aan vocht in je lichaam. Dat hoeft niet per se te betekenen dat je te veel zout op je avondeten strooit. In bewerkt voedsel zit namelijk ook vaak veel zout, waardoor je er ongemerkt al snel meer van binnenkrijgt dan je nodig hebt. Door het overtollige zout zal je lichaam meer vocht vasthouden dan nodig is.
Vocht vasthouden door een tekort aan eitwitten
Het eiwit albmine komt voor in je bloed en regelt de opname van water uit je weefsels. Dit eiwit is belangrijk, want het zorgt ervoor dat water wordt afgedreven en niet wordt vastgehouden in je lichaam. Als er sprake is van een eiwittekort in je lijf, dan kan dit leiden tot overmatig vocht vasthouden. Hierdoor kun je je erg opgeblazen gaan voelen.
Een andere oorzaak van een tekort aan eiwitten in het lichaam, is een aandoening die “nefrotisch syndroom” genoemd wordt. Bij mensen met deze aandoening werken de filters in de nieren niet goed. Normaal gesproken zorgen deze filters ervoor dat het bloed goed gezuiverd wordt. Wanneer je last hebt van nefrotisch syndroom laten de filters in de nieren te veel eiwitten door vanuit het bloed. Die eiwitten komen in de urine terecht, en het eiwitgehalte in het bloed wordt te laag. Zoals hiervoor al uitgelegd, heeft dit tot gevolg dat je vocht gaat vasthouden.
Vocht vasthouden door warm weer
Bij warm weer lopen de temperaturen buiten op. Ook je lichaamstemperatuur wordt hoger dan normaal. Om de warmte kwijt te raken begin je te transpireren, waardoor je vocht en zout verliest. Als reactie hierop gaan je bloedvaten openstaan en neemt je bloeddruk iets toe. Het gevolg: vocht hoopt op en je kunt last krijgen van zogeheten warmte-oedeem.