Risicogroepen pneumokokkenziekte

Het immuunsysteem van kinderen is nog niet volledig ontwikkeld. Hierdoor dragen zij vaker verschillende pneumokokken bij zich. Vanwege hun nog niet volledig ontwikkelde immuunsysteem is de kans dat zij pneumokokkenziekte krijgen groter dan bij gezonde volwassenen.

Sinds 2006 is een pneumokokkenvaccin opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma voor kinderen. Door te vaccineren is het aantal ziektegevallen onder kinderen gedaald én is het aantal besmettingen afgenomen in hun omgeving.

De werking van het immuunsysteem neemt af naarmate iemand ouder wordt. Hierdoor zijn ouderen kwetsbaarder voor ziekten. Ouderen hebben dan ook vaker pneumokokkenziekte – met name een longontsteking. Bovendien is het ziekteverloop doorgaans ernstiger dan bij mensen die jonger zijn.

• Per jaar krijgen ruim 1.800 60-plussers een invasieve (=ernstige) pneumokokkenziekte.
• Tachtig procent van deze 60-plussers hebben een invasieve pneumokokkenlongontsteking.
• Gemiddeld overlijdt vijftien procent van de ouderen aan een invasieve longontsteking.
• Bij ouderen geldt een verhoogde kans op overlijden (vijftien procent) een paar jaar na een invasieve pneumokokkenlongontsteking.

Het immuunsysteem of afweersysteem beschermt je lichaam tegen stoffen van buitenaf. Denk bijvoorbeeld aan bacteriën, schimmels, virussen en parasieten. Het immuunsysteem kan minder goed gaan werken. Dit komt bijvoorbeeld door een ongezonde leefstijl, slaapgebrek, een aandoening (zoals aids), medicatie (zoals chemotherapie) of veel stress. Een besmetting met pneumokokken kan dan uitmonden in pneumokokkenziekte.

De milt heeft een belangrijke functie als het gaat om het afweersysteem. Het werkt als een soort filter dat bacteriën verwijdert uit de bloedbaan. Daarnaast produceert het antilichamen. Dit zijn stofjes die lichaamsvreemde organismen – zoals pneumokokken – onschadelijk kunnen maken. Bij miltproblemen en een verwijderde milt werken deze functies minder, waardoor je sneller ziek kan worden van pneumokokken.

Pneumokokkenziekte kan tot grote gevolgen leiden, met name bij risicogroepen. Vooral van invasieve pneumokokkenziekte kun je ernstig ziek worden. Zo’n 2500 mensen krijgen per jaar een invasieve pneumokokkeninfectie, zoals bloedvergiftiging en hersenvliesontsteking. Hiervan overlijden jaarlijks ongeveer 300 mensen. Daarnaast houden 75 tot 100 mensen hevige klachten over na een ziektebed.

Het voorkomen van besmetting is daarom van belang. Lees hier meer over op de pagina Pneumokokkenvaccin. Bij invasieve pneumokokkenziekte is een snelle behandeling nodig. Lees hier meer over op de pagina Infectie met pneumokokken behandelen.

Dit dossier is mede mogelijk gemaakt door MSD