De menopauze

De menopauze is het moment tijdens de overgang waarop je als vrouw de laatste ovulatie of eisprong en menstruatie hebt. In de periode rond de laatste menstruatie ben je niet meer vruchtbaar. Je kunt vooraf niet zeggen wanneer de menopauze plaatsvindt. Achteraf kun je pas met zekerheid weten dat je de laatste menstruatie hebt gehad wanneer je erna een jaar geen bloed meer verloren hebt.

De menopauze ontstaat doordat de vrouw geen eitjes meer heeft in de eierstokken. Bij de geboorte heb je ongeveer een miljoen eitjes. Iedere dag sterven er eicellen af. De eitjes maken het vrouwelijke hormoon oestrogeen en progesteron aan. Oestrogeen en progesteron spelen tijdens de puberteit een belangrijke rol in de groei van het baarmoederslijmvlies. Ze zorgen voor de rijping van het eiblaasje en de eisprong, wat van belang is om later zwanger te worden.

Rond de eerste menstruatie (rond het dertiende levensjaar) heb je nog ongeveer 400.000 eitjes. Na elke menstruatie wordt het aantal opgeslagen eitjes minder. Rond de menopauze is de voorraad eicellen zodanig afgenomen, dat de eierstokken minder oestrogeen en progesteron produceren. Hierdoor raakt de opbouw van het baarmoederslijmvlies ontregeld en vindt er geen eisprong meer plaats. Dit markeert de menopauze: je hebt de laatste menstruatie gehad.

De menopauze vindt tijdens de overgang plaats. Op welke leeftijd je in de menopauze komt, verschilt per vrouw. Het is lastig om te zeggen wanneer je precies voor de laatste keer menstrueert. Je kunt pas met zekerheid zeggen dat je de laatste menstruatie hebt gehad, wanneer je een jaar niet meer ongesteld bent geworden. Bij de meeste vrouwen vindt de laatste ovulatie en menstruatie rond hun vijftigste jaar plaats. Voor die tijd is de menstruatie wel al onregelmatiger: soms heb je weinig bloedverlies, dan weer hevig bloedverlies.

Een klein deel van de vrouwen komt vervroegd in de overgang en menopauze. Een vervroegde overgang treedt voor het veertigste levensjaar op. De symptomen zijn hetzelfde, maar verschijnen eerder. Lees hier meer over de pagina Vervroegde overgang.

Je kunt verschillende klachten in de menopauze krijgen. In de menopauze neemt de productie van de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progesteron af. Voor je gezondheid en vitaliteit is het belangrijk dat de hormonen met elkaar in balans zijn. Doordat de hormoonspiegel rond de menopauze daalt, raakt het evenwicht van hormonen verstoord. Dit kan verschillende klachten veroorzaken:

• Opvliegers en zweetaanvallen in de nacht doordat de bloedvaten in de huid zich plotseling uitzetten. Hierdoor ontstaat een gevoel van warmte dat gepaard kan gaan met zweten.
• Droge vagina doordat in de vagina minder schedevloeistof wordt geproduceerd. De schede is minder vochtig en de huid wordt dunner en kwetsbaarder. Dit veroorzaakt soms jeuk en/of een brandend gevoel rondom en in de vagina. Geslachtsgemeenschap kan hierdoor pijnlijk zijn.
• Minder behoefte aan seks door een daling van testosteron in het bloed.
• Droge lichaamshuid en verminderde elasticiteit van de lichaamshuid. Hierdoor kunnen rimpels ontstaan.
• In de eerste jaren na de menopauze kunnen spier- en gewrichtsklachten toenemen. De pijn komt met name voor in de handen en vingers.
• Onwillekeurig urineverlies doordat de bekkenbodemspieren verslappen. Ook kun je eerder blaasontsteking krijgen doordat de slijmvliezen van de urinewegen dunner worden.

Daarnaast bestaan meer algemene klachten tijdens de overgang die ook tijdens de menopauze voorkomen. Je kunt vermoeid en sneller prikkelbaar zijn. Slapeloosheid, vergeetachtigheid en een gebrek aan zelfvertrouwen komen ook voor.

Denk je dat je de laatste menstruatie hebt gehad en wil je weten wat je kunt verwachten van de periode na de laatste menstruatie - de postmenopauze? Of wil je weten hoe je overgangsklachten kunt verminderen en welke zelfhulpmiddelen hiervoor beschikbaar zijn? Lees verder op de volgende pagina’s:

• De postmenopauze
• Overgangsklachten verminderen