Anatomie ruggenwervelkolom

Hieronder lees je hoe de ruggenwervelkolom is opgebouwd.

Ruggenwervels

De wervelkolom, ook wel ruggengraat of ruggenwervelkolom genoemd, is opgebouwd uit 24 ruggenwervels. Zo heb je bovenaan zeven nekwervels, daaronder twaalf borstwervels (waaraan de ribben verbonden zijn) en vijf lendenwervels in de onderrug. Onderaan de ruggenwervelkolom zitten het heiligbeen en het staartbeen, ook wel het stuitje genoemd.

Tussenwervelschijven

Tussen alle ruggenwervels liggen zogenoemde tussenwervelschijven. Dit zijn schijven met ringen die gemaakt zijn van bindweefsel, met in het midden een meer soepele kern. De tussenwervelschijven vormen een soort stootkussentjes tussen de ruggenwervels en functioneren zo als schokdempers wanneer je beweegt. Samen vormen de botten en tussenwervelschijven de ruggengraat, een beweeglijke structuur die ervoor zorgt dat je je romp en hoofd vrijelijk in vele richtingen kunt buigen.

Ruggenmerg

Elke ruggenwervel heeft een zogenoemd wervelgat aan de achterkant, die allemaal onder elkaar samen het wervelkanaal vormen. Dit is de plek waar een grote hoeveelheid zenuwen loopt vanuit de hersenen: het ruggenmerg. In het wervelkanaal wordt bijvoorbeeld de verdoving ingespoten tijdens een ruggenprik. Een bekende aandoening die verbonden is aan het ruggenmerg, is de rug- of nekhernia. Hierbij puilt de tussenwervelschijf soms uit naar achteren tegen de zenuwen van het ruggenmerg aan, wat pijn kan veroorzaken. Vanaf het hoofd tot ongeveer de eerste lendenwervel loopt het ruggenmerg, daarna lopen de zenuwen los door het kanaal (cauda equina).

Krommingen: bol en hol

De wervels van de ruggenwervelkolom zijn niet recht op elkaar gestapeld, maar vormen verschillende krommingen naar voren en naar achteren. De vorm van de ruggengraat wordt ook wel een dubbele s-vorm genoemd, omdat de ruggengraat van de zijkant gezien deze vorm heeft. Zo zijn je nek en onderrug hol van vorm, dit heet lordose. De borstwervels, heiligbeen en staartbeen vormen daarentegen weer een bolling, ofwel kyfose. De afwisseling van deze natuurlijke holling en bolling zorgt voor een goede schokdemping tijdens bijvoorbeeld wandelen of hardlopen.

Lichte krommingen in de ruggenwervelkolom naar voren en naar achteren zijn dus normaal en zelfs nodig om schokken op te vangen die anders de hersenen kunnen beschadigen. Wanneer de krommingen echter extreem bol of hol zijn, spreek je van een vergroeiing van de wervelkolom. Een overmatig holle rug noem je hyperlordose en een extreme bolling (een bochel) noem je hyperkyfose. Verderop in dit dossier lees je meer over hyperlordose en hyperkyfose en de problemen die ze kunnen veroorzaken.

Ook is het mogelijk dat je ruggengraat een kromming maakt in zijwaartse richting. Dit heet scoliose. Van achter gezien loopt de wervelkolom dan niet recht van boven naar beneden, maar maakt een (of meerdere) kromming(en) naar de zijkant. Op de volgende pagina vind je meer informatie over scoliose.

Een vergroeiing van de ruggenwervelkolom kan vervelende gevolgen hebben, zoals een verkeerde lichaamshouding, pijn en evenwichtsproblemen. Zo hebben hyperlordose, hyperkyfose en scoliose vaak invloed op het uitvoeren van dagelijkse bezigheden. Gelukkig is bij de meeste mensen de vergroeiing van de rug redelijk mild en kunnen de klachten verminderen door oefeningen, corrigerende hulpmiddelen of eventueel een operatie.