Wanneer je als vrouw zijnde te maken krijgt met haaruitval, kan dit verschillende oorzaken hebben. Zo kan een verandering in de hormoonhuishouding, dieet of stress een rol spelen of kan er een aandoening aan ten grondslag liggen. Ook externe factoren, zoals het verven en strak vastbinden van het haar, kan tot gevolg hebben dat er haaruitval bij vrouwen ontstaat. Daarnaast zijn er ook andere mogelijke oorzaken te vinden. Hieronder lees je alles over de verschillende oorzaken van haaruitval bij vrouwen.
Telogeen haarverlies: haaruitval door stress en lichamelijke veranderingen
Een veelvoorkomende oorzaak van haaruitval bij vrouwen is telogeen haarverlies. Hierbij volgt het haar de normale haargroeicyclus niet meer. Bij telogeen haarverlies stoppen ineens heel veel haren tegelijkertijd met groeien. De haren komen in de overgangsfase en vervolgens in de rustfase, ook wel de telogene fase. Wanneer de haren in de telogene fase komen, vallen ze na gemiddeld vier maanden allemaal tegelijkertijd uit.
Acuut telogeen haarverlies
Er is een acute vorm en een chronische vorm van telogeen haarverlies. De acute vorm van telogeen haarverlies kan worden veroorzaakt door een plotselinge of heftige lichamelijke verandering. Denk bijvoorbeeld aan een bevalling, ernstige ziekte (bijvoorbeeld kanker), sterk verminderde voedselinname, operatie onder narcose, stress, bloedingen of een periode met hoge koorts.
Chronisch telogeen haarverlies
Als het haarverlies langer dan zes maanden aanhoudt, spreek je van chronisch telogeen haarverlies. De bekendste oorzaken hiervan zijn: schildklierafwijkingen, bloedarmoede, bepaalde geneesmiddelen (zoals bloedverdunners, maagzuurremmers, pijnstillers, bètablokkers en chemotherapie), overmatige inname van vitamine A en ziekten aan de alvleesklier, lever en nieren. Telogeen haaruitval kan ook worden veroorzaakt door psychische stress. Een grote aanwezigheid van de stresshormonen cortisol en adrenaline kunnen namelijk de eiwitten in de haren aantasten. Gevolg is dat er zich melkzuur ophoopt in de haarzakjes, waardoor het haar zwakker wordt en sneller uitvalt.
Leeftijdsgebonden haarverlies: haaruitval na de overgang
Leeftijdsgebonden haaruitval ontstaat vaak in de overgang door veranderingen in de hormoonhuishouding. Je oestrogeen- en progesteronspiegels dalen dan en je krijgt een relatief hogere testosteronspiegel. Ongeveer drie tot zes procent van de vrouwen jonger dan dertig lijdt aan erfelijke haaruitval. Boven de leeftijd van zeventig jaar heeft bijna elke vrouw een minder volle haardos.
Het blijkt dat leeftijdsgebonden haarverlies wordt beïnvloed door dezelfde factoren die ervoor zorgen dat je grijs wordt. In dit verouderingsproces wordt niet alleen de haar dunner, maar groeien er ook minder haren uit één haarzakje. Dit proces wordt beïnvloed door:
- Erfelijke factoren.
- Hormonale factoren. Met name de omzetting van het mannelijk hormoon testosteron in dihydrotestosteron (DHT) speelt hierin een hoofdrol. Er zijn aanwijzingen dat deze hormonen de belangrijkste rol spelen in dunner wordend haar.
- Milde ontstekingen. Deze spelen in alle verouderingsprocessen een rol.
- Denk hierbij aan roken, uv-straling en voedingsgewoonten.
- Psychische stress. Met name langdurige stress speelt een rol in de stofwisseling van de huid en de haren.
Alopecia areata: pleksgewijze haaruitval of kaalheid
Alopecia areata is een aandoening waarbij de haarwortels op bepaalde plekken van de huid zijn aangetast, waardoor je één of meer ronde kale plekken krijgt. Meestal blijven de kale plekken beperkt tot de hoofdhuid, maar het kan in principe in alle behaarde lichaamsgebieden voorkomen. In de meeste gevallen herstelt de haargroei binnen enkele maanden tot jaren vanzelf. In sommige gevallen komt het haar niet meer terug of ontstaan er nieuwe kale plekken. Wanneer de gehele lichaamsbeharing verdwijnt spreek je van alopecia universalis of generalisata.
Hoe deze aandoening precies wordt veroorzaakt is onbekend, maar het kan te maken hebben met auto-immuunaandoeningen. Wanneer niet alleen je hoofd, maar zelfs je gehele lichaam haarvrij is, spreek je van alopecia universalis.
Alopecia androgenetica: haaruitval door gevoeligheid voor het hormoon DHT
Een andere veelvoorkomende oorzaak van haaruitval of kaalheid bij vrouwen is alopecia androgenetica. Alopecia androgenetica ontstaat doordat de haarzakjes gevoelig zijn voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT). Wanneer te veel van het mannelijke hormoon testosteron wordt omgezet in DHT, verzwakt dit het haarzakje, wat kan leiden tot haaruitval. Testosteron wordt weliswaar het mannelijk hormoon genoemd, maar het heeft ook bij vrouwen een belangrijke functie. De gevoeligheid van de haarzakjes voor DHT is voor zowel mannen als vrouwen erfelijk bepaald.
Door de inwerking van DHT verzwakt het haarzakje en wordt de groeifase verkort van drie tot vijf jaar naar enkele maanden. Na elke groeifase wordt de nieuwe haar die uit het haarzakje groeit dunner, totdat het haarzakje afsterft en er geen haar meer terugkomt. Ook groeien er steeds minder haren uit een haarzakje. Wanneer dit bij veel haarzakjes gebeurt, dan wordt je haar steeds dunner.
Het patroon van alopecia androgenetica is bij vrouwen anders dan bij mannen. Dat komt omdat de haarzakjes bij vrouwen minder gevoelig zijn voor DHT. Ook zijn de haarzakjes bovenop het hoofd bij vrouwen gevoeliger voor DHT; bij mannen zijn dat de haarzakjes in de “inhammen” en op de kruin.
Frontale fibroserende alopecia: gelokaliseerde vorm van kaalheid aan de voorste haargrens
Frontale fibroserende alopecia (FFA) komt bijna alleen voor bij postmenopauzale vrouwen boven de leeftijd van 50 jaar. Bij deze vorm van haaruitval gaat het om een gelokaliseerde vorm van kaalheid aan de voorste haargrens, die vaak gepaard gaat met verlittekening. Hoe FFA precies ontstaat, is nog niet bekend. Gedacht wordt aan een auto-immuunreactie, maar daarnaast wordt een verband gelegd met het gebruik van synthetische UV-filters, zoals Oxybenzon. Ook lijkt frontale fibroserende alopecia verband te houden met de aandoening lichen planus. Dit is een ontstekingsziekte waarbij de (hoofd)huid is aangedaan.
Traumatische alopecia: haarverlies veroorzaakt door externe factoren
Deze vorm van haarverlies bij vrouwen is het gevolg van externe factoren met een schadelijk (traumatisch) effect op de haarzakjes. Denk aan factoren als het permanenten, verven of te strak vastbinden van het haar. Het haar beschadigt hierdoor en breekt sneller af. De afgebroken haren kunnen vervolgens uitvallen, waardoor er in verhouding meer haren uitvallen dan aangroeien.