Acute lymfatische leukemie bij kinderen en jongvolwassenen

• 5 uit 5 - 3 beoordelingen

Symptomen van acute lymfatische leukemie

Grote hoeveelheden abnormale witte bloedcellen clusteren samen. Daardoor kunnen normale bloedcellen zich niet meer goed ontwikkelen. Acute lymfatische leukemie geeft eigenlijk altijd klachten die komen door te veel afwijkende lymfocyten en een tekort aan gezonde bloedcellen. Een tekort aan rode bloedcellen, bloedplaatjes en gezonde witte bloedcellen veroorzaken verschillende symptomen.

Anemie: tekort aan rode bloedcellen

Andere woorden voor een tekort aan rode bloedcellen zijn bloedarmoede of anemie. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof en kooldioxide door het lichaam. Bloed dat veel zuurstof bevat is helderrood, want het bevat de rode kleurstof hemoglobine. Een duidelijk symptoom van een anemie is bleekheid. Organen krijgen bij bloedarmoede minder zuurstof aangeboden. Dit kan klachten veroorzaken zoals kortademigheid, hartkloppingen, vermoeidheid, duizeligheid, zwarte vlekken voor de ogen en oorsuizen.

Trombocytopenie: tekort aan bloedplaatjes

Bloedplaatjes zetten het proces van bloedstolling in gang. Oftewel, bloedplaatjes zorgen voor een korst op een wond. Dit is nodig om een uitwendige, maar ook inwendige bloedingen te stoppen. Een ander woord voor bloedplaatjes is trombocyten. Klachten bij een trombocytopenie (tekort aan bloedplaatjes) houden ook verband met bloedingen, zoals een neusbloeding, bloedend tandvlees of blauwe plekken.

Leukopenie: tekort aan gezonde witte bloedcellen

Een ander woord voor witte bloedcellen is leukocyten. Gezonde witte bloedcellen pakken indringers van het lichaam aan, zoals bacteriën en virussen. Als er te weinig gezonde witte bloedcellen aanwezig zijn spreken we van een leukopenie. Tijdens een leukopenie zijn er bij indringers zoals bacteriën en virussen te weinig gezonde witte bloedcellen actief om deze aan te pakken. Dit geeft infecties een grotere kans om zich te ontwikkelen. Vaak uit zich dit in koorts en nachtzweten zonder duidelijke oorzaak.

Overige symptomen van acute lymfatische leukemie

Bij leukemie hebben je vaak te maken met botpijn. De druk in het beenmerg is vergroot door de opslag van afwijkende witte bloedcellen, wat het botvlies prikkelt. Ook kunnen lymfeklieren opzetten, en de lever of milt vergroot zijn. Dit kun je vaak niet van de buitenkant zien, maar geeft wel buikpijnklachten.

Diagnose van acute lymfatische leukemie

Patiënten met leukemie hebben vaak dezelfde soort klachten, maar deze klachten kunnen ook passen bij andere ziekten. Wanneer je hiermee naar een huisarts gaat, zullen er verschillende onderzoeken nodig zijn om tot een diagnose te komen. Het is belangrijk dat je goed voorgelicht het onderzoek in gaat. Vraag daarom duidelijke uitleg van een arts, verpleegkundige of pedagogisch medewerker. Overleg ook van tevoren of het nodig en mogelijk is om pijnstillers in te nemen voordat het onderzoek plaatsvindt.

• Anamnese. Allereerst zal de (huis)arts door middel van vragen een inschatting proberen te maken van de ernst van de klachten, dit wordt een anamnese genoemd.
• Lichamelijk onderzoek. Naast het bepalen van lengte, gewicht, temperatuur en bloeddruk wordt het lichaam onderzocht. Daarbij kijkt de arts naar de ogen (ooglid), buik, lymfeklieren en bij jongens ook naar de zaadballen. Leukemie kan zich uitbreiden in het lichaam naar de geslachtsorganen. De arts zal begrijpen dat dit ingrijpend is. Als je hier tegenop ziet is het goed om dit met de arts te bespreken.
• Bloedonderzoek. Het bloedonderzoek richt zich op de samenstelling van het bloed. Zijn er afwijkende witte bloedcellen? Is er een tekort aan gezonde bloedcellen? Een prik is nooit leuk. Vaak wordt er bij kinderen een verdovende zalf gesmeerd voordat je geprikt wordt. Een rustige ouder of begeleider helpt bij jonge kinderen tijdens het prikken. Een kind is zich bewust van de stress van de ouder en zal hierop reageren.
• Echografie. De arts smeert gel op de buik en borst en zet de zogenoemde echokop op de buik. Hij zal de echokop regelmatig over de buik en borst verplaatsen om alle organen in de buik en het hart goed te kunnen zien. Een echo is over het algemeen niet pijnlijk, je voelt een lichte druk van de echokop.
• Röntgenfoto van de borst, waarbij gekeken wordt naar de lymfeklieren en longen. Een röntgenfoto is niet pijnlijk, maar kan wel spannend zijn voor jongere kinderen. Daarom is het mogelijk dat een ouder of begeleider, met een speciaal loodschort, bij het kind blijft tijdens de röntgenfoto. Zo’n loodschort zorgt ervoor dat de ouder of begeleider geen onnodige straling opvangt.
• Beenmergpunctie. Een beenmergpunctie is ingrijpend voor zowel de patiënt als voor de naaste. Daarom gebeurt dit ook wel onder narcose. Met een holle naald wordt er uit het bekken een kleine hoeveelheid beenmerg opgezogen. Het beenmerg wordt onder de microscoop bekeken, dit geeft zekerheid of het gaat over acute lymfatische leukemie. Ook kan hiermee bepaald worden over welk type lymfatische leukemie het gaat. Ook kan onder een microscoop gezocht worden naar afwijkingen van de chromosomen wat een aanwijzing kan zijn over de oorzaak van acute lymfatische leukemie.
• Lumbaalpunctie. Dit is een ruggenprik die duidelijkheid geeft of de ziekte zich heeft verspreid in het vocht rond de hersenen en het ruggenmerg. Hierbij lig je op de zij met opgetrokken knieën, zodat de arts goed zicht heeft op de rug en op de juiste plaats met een holle naald een klein beetje ruggenmergvocht kan weghalen. Soms kan deze punctie in combinatie met de beenmergpunctie. Het is een ingrijpende procedure, het is belangrijk om van tevoren goed te praten over pijnstilling en de juiste begeleiding.

Aandacht voor de impact van onderzoeken

Veel onderzoeken zullen regelmatig herhaald worden tijdens en na de behandeling. Het is begrijpelijk dat jouw aandacht in de eerste instantie uitgaat naar de klachten bij het ziek zijn en zo snel mogelijk weer beter worden, maar het is erg belangrijk om ook aandacht te hebben voor de impact van alle onderzoeken die erbij komen kijken. Vraag om begeleiding van een vertrouwenspersoon in het traject, zoals een verpleegkundige of pedagogisch medewerker.

Bronnen:

• Hematologie Groningen
• Vokk; Brochure Acute Lymfatische Leukemie (2011)
• Kanker.be
• Dossier Bloedtransfusie
• Kanker.nl
• Dossier Bloedplaatjes (trombocyten) en bloedstolling

Dit dossier is mede mogelijk gemaakt door Novartis Pharma B.V. NL2002797594