Slokdarmkramp (slokdarmspasme) (Slokdarmspasme)

De slokdarm is een ongeveer 30 centimeter lange verbinding tussen de mond en de maag. Van buiten naar binnen bestaat de slokdarm uit een spierlaag, een laagje bindweefsel met daaroverheen een slijmvlies. Tijdens het doorslikken belandt voedsel door regelmatige spiersamentrekkingen (peristaltische bewegingen) via de slokdarm in de maag. Daar aangekomen zorgt een sluitspiertje ervoor dat ons eten niet meer omhoog komt. Bij mensen met slokdarmkramp is dit proces verstoord.

Mensen met slokdarmkramp – ook wel slokdarmspasmen genoemd – hebben aanvallen van verkramping in het onderste gedeelte van de slokdarm. Sommige mensen hebben heel regelmatig last van aanvallen, terwijl aanvallen van slokdarmkramp zich bij andere zelden voordoen.

Tijdens een heftige aanval van slokdarmspasme kan het onderste gedeelte van de slokdarm de vorm aannemen van een kurkentrekker of notenkraker, vandaar dat er ook wel gesproken wordt van notenkrakerslokdarm of kurkentrekkerslokdarm. Hoe vaak de aanvallen van spastische slokdarm optreden, verschilt per persoon. Iedereen kan overigens last krijgen van slokdarmproblemen. Jaarlijks krijgt 1 op de 100.000 mensen de diagnose slokdarmspasme.

Het is nog onbekend hoe slokdarmkramp ontstaat. Wel zijn er factoren die mogelijk van invloed zijn. Aanvallen worden mogelijk uitgelokt door hevige emoties, zoals stress en spanningen of door het eten van bepaald voedsel. Er zijn aanwijzingen dat het eten of drinken van heel warm of juist heel koud voedsel in sommige gevallen een aanval van slokdarmkramp tot gevolg heeft. 

Er zijn meerdere symptomen die horen bij slokdarmkramp, waaronder:

• Pijn in de rug en achter het borstbeen, met uitstraling naar schouderbladen armen en keel
• Regelmatige en herhaalde spierkrampen
• Problemen met de doorgang van eten
• Het opgeven van onverteerd voedsel (vooral ’s nachts)
• Benauwd en verkrampt gevoel
• Slikproblemen, zoals pijn bij het slikken
• Brandend maagzuur

Mensen met een aanval van slokdarmkramp hebben vaak last van één of meerdere symptomen. Na afloop van een aanval verdwijnen deze klachten vrij snel.

Let op: soms worden hartklachten aangezien voor slokdarmkramp en vice versa. Ga bij vermoedelijke slokdarmklachten of pijn in de borst altijd naar een arts voor het stellen van een juiste diagnose om hartproblemen uit te sluiten. 

Voor het stellen van de diagnose is er een drukmeting van de slokdarm (slokdarm-manometrie) nodig. Tijdens zo’n drukmeting onderzoekt de behandelend arts beweging, knijpkracht en eventuele verkramping van de spieren in de slokdarmwand. 

Het definitief wegnemen van slokdarmkramp is niet mogelijk. De behandeling van slokdarmkramp is dan ook vooral gericht op het verminderen van de klachten (door het verlagen van de druk in de kringspier) en het voorkomen van complicaties. 

• Oprekken van de slokdarm. Dit is de meest gebruikte behandeling. Het oprekken van de kringspier onderin de slokdarm (pneumodilatatie van de slokdarm) gebeurt met behulp van een ballonnetje. De arts bevestigt het ballonnetje aan het uiteinde van een flexibele slang (endoscoop) en begeleidt dat via de mond naar de slokdarm. Het ballonnetje wordt gedurende één minuut opgeblazen. Voor een succesvol resultaat wordt de behandeling drie tot vier keer herhaald binnen een tijdsbestek van een aantal dagen. In 70-80% procent van de gevallen is deze behandeling erg succesvol.
• Medicijnen. Om aanvallen van slokdarmkramp te beperken kan de arts een krampstillend middel voorschrijven. Nadeel is dat deze medicijnen vaak niet efficiënt zijn en gebruikers regelmatig bijwerkingen melden.
• Botoxinjecties. Injecties met botulinetoxine (botox) worden ter hoogte van de kringspier in de slokdarm ingespoten en zorgen ervoor dat de spier zich ontspant, waardoor de klachten afnemen.Vanwege de korte werkzaamheid van de botox is deze methode niet geschikt voor langdurige behandeling.
• Klieven van de slokdarmspieren. Wanneer het oprekken van de slokdarm geen resultaat oplevert, dan kan de arts besluiten of je voor een chirurgische behandeling in aanmerking komt. De verkramping wordt hierbij opgeheven door de kringspier onderin de slokdarm (myotomie) door te snijden. Mensen met ernstige verkrampingsklachten komen hier soms al meteen voor in aanmerking.

Stress en spanningen of hevige emoties kunnen de kans op een aanval van slokdarmkramp vergroten. In periodes van stress kunnen gerichte ontspanningsoefeningen daarom helpen.

Ook een paar aanpassingen in het dagelijkse voedingspatroon kunnen helpen:

• Eet zo min mogelijk zeer warm of zeer koud eten en drinken. 
• Eet rustig en kauw goed. 

• Snijd de korstjes van je brood.
• Gebruik smeuïg beleg.
• Snijd vlees of groente extra fijn en gebruik een blender of staafmixer.
• Kook je eten. Gekookte groente werkt beter dan rauwkost en gekookte aardappels zijn goed smeuïg te maken met appelmoes of jus.
• Ook aardappelpuree, rijst of pasta met saus en maaltijdsoepen zijn erg geschikt.
• Kies als tussendoortje voor zacht fruit zonder schil of een schaaltje yoghurt.
• Drink tijdens en na iedere maaltijd genoeg water. 

De informatie in dit artikel is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Maag Lever Darmstichting
• Nederlandse Vereniging van Diëtisten