De belangrijkste oorzaak voor het krijgen van longemfyseem is roken, maar er zijn ook andere factoren die een rol kunnen spelen.
Kapotte longblaasjes
Door een ontstekingsreactie in de longen gaan de wanden van longblaasjes kapot. Hierdoor komen kleine longblaasjes met elkaar in verbinding en ontstaan er grote, met lucht gevulde blazen.
Zuurstof en koolstofdioxide uitwisseling in de longen gaat via de wanden van de longblaasjes. Omdat er minder longblaasjes zijn bij longemfyseem, is het oppervlak van de long dat zuurstof op kan nemen kleiner. Op een kleiner oppervlak kan er minder uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide plaatsvinden.
Roken als oorzaak van longemfyseem
Tien tot twintig procent van alle rokers krijgt longemfyseem. Bepaalde bestanddelen van sigarettenrook beschadigen longweefsel en veroorzaken een ontstekingsreactie die de longblaasjes aantasten.
In een gezond lichaam wekt elke ontstekingsreactie een genezingsreactie op, zodat het oorspronkelijke weefsel weer wordt hersteld. Bij rokers die emfyseem ontwikkelen werkt dit mechanisme in de longen niet goed. Longweefsel herstelt niet en gaat verloren.
Overige oorzaken van longemfyseem
Een op de vijf mensen met COPD (waaronder dus longemfyseem) heeft een andere oorzaak van COPD dan roken. Andere risicofactoren kunnen zijn:
- Chronische bronchitis. Bij chronische bronchitis raken de longblaasjes verzwakt door de chronische ontsteking. Deze aandoening kan zelf ook weer een gevolg zijn van roken.
- Langdurig werken in een stoffige omgeving, zoals bij mijnwerkers.
- Een aangeboren zwakte van de longblaasjes.
- Ouderdom en resulterende slijtage van het longweefsel.
In zeer zeldzame gevallen kan een longemfyseem ook het gevolg zijn van een gezwel in de longen (longkanker).
Alpha-1-antitrypsine deficiëntie
Alpha 1 (Alpha-1-antitrypsine deficiëntie) is een erfelijke aandoening die longemfyseem kan veroorzaken en leverproblemen met zich mee brengt. Bij Alpha 1 deficiëntie is er vanaf de geboorte een tekort aan het eiwit Alpha1 antitrypsine. De functie van dit eiwit is het beschermen van je longen. Zonder dit eiwit kunnen de longen dus gemakkelijker beschadigen.
Er wordt geschat dat er in Nederland tussen de 5000 en 10.000 mensen zijn die een erfelijke aanleg voor Alpha 1 deficiëntie hebben. Onbekend is bij hoeveel mensen ook daadwerkelijk longemfyseem optreedt. Symptomen van deze erfelijke vorm van longemfyseem presenteren zich meestal voor het 45ste levensjaar.