Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Kleurenblindheid

Goedgekeurt icoonInformatie goedgekeurd door Drs. W. Prins
4.7 uit 5 - 6 beoordelingen
Beoordeling icoon6 mensen vonden deze informatie nuttig

Wat is kleurenblindheid?

Je spreekt van kleurenblindheid als je niet in staat bent één of meerdere kleuren te herkennen of onderscheiden. Om te weten hoe dit ontstaat, is het belangrijk om eerst te weten hoe je oog werkt. Dat lees je hier

Soorten kleurenblindheid

Er kunnen verschillende soorten van kleurenblindheid onderscheiden worden:

  • Achromatopsie. In dit geval wordt geen enkele kleur waargenomen. Alles is in meer of mindere mate zwart, wit of grijs. Geen van de drie soorten kegeltjes functioneert. Deze vorm kan gepaard gaan met verminderde beeldscherpte en moeilijkheden met richten van de blik.
  • Monochromatopsie. Hierbij werkt maar één van de drie soorten kegeltjes. Welk kegeltje werkt, bepaalt de naam. Bij rode kegel monochromatopsie werken alleen de rode kegeltjes.
  • Dichromatopsie. In dit geval werken twee van de drie kegeltjes.
    • Protanopie: rood werkt niet.
    • Deuteranopie: groen werkt niet.
    • Tritanopie: blauw werkt niet.
  • Anomale trichromatopsie. Alle kegeltjes werken, maar niet alle kegeltjes zijn even gevoelig. Hierdoor kan je kleurbeleving toch beïnvloed worden. 

Je spreekt van kleurenblindheid als je niet in staat bent één of meerdere kleuren te herkennen of onderscheiden. Om te weten hoe dit ontstaat, is het belangrijk om eerst te weten hoe je oog werkt. Dat lees je hier

Soorten kleurenblindheid

Er kunnen verschillende soorten van kleurenblindheid onderscheiden worden:

  • Achromatopsie. In dit geval wordt geen enkele kleur waargenomen. Alles is in meer of mindere mate zwart, wit of grijs. Geen van de drie soorten kegeltjes functioneert. Deze vorm kan gepaard gaan met verminderde beeldscherpte en moeilijkheden met richten van de blik.
  • Monochromatopsie. Hierbij werkt maar één van de drie soorten kegeltjes. Welk kegeltje werkt, bepaalt de naam. Bij rode kegel monochromatopsie werken alleen de rode kegeltjes.
  • Dichromatopsie. In dit geval werken twee van de drie kegeltjes.
    • Protanopie: rood werkt niet.
    • Deuteranopie: groen werkt niet.
    • Tritanopie: blauw werkt niet.
  • Anomale trichromatopsie. Alle kegeltjes werken, maar niet alle kegeltjes zijn even gevoelig. Hierdoor kan je kleurbeleving toch beïnvloed worden. 

Oorzaak van kleurenblindheid

De oorzaak van kleurenblindheid is een erfelijke afwijking. Anders gezegd, of je kleurenblind bent, is dus erfelijk bepaald. De informatie(genen) voor de groene en rode fotopigmenten bevinden zich op het X-chromosoom. Alleen door een ‘fout gen’ op het X-chromosoom kan de ziekte worden doorgegeven. Mannen hebben maar één X-chromosoom en zijn kleurenblind wanneer het foute gen (recessief gen) zich op dit chromosoom bevindt.  Vrouwen hebben twee X-chromosomen, en bij vrouwen treedt alleen kleurenblindheid op als beide X-chromosomen de fout bevatten.  Als maar één X-chromosoom de fout bevat, ben je als vrouw draagster. Je kunt de ziekte wel doorgeven aan je kinderen, maar bent zelf niet kleurenblind. Omdat kleurenblindheid via het X-chromosoom overerft, zijn mannen vaker kleurenblind dan vrouwen (mannen 1 op 12; vrouwen 1 op 250).

Blauwe kleurenblindheid wordt niet veroorzaakt door een fout op de geslachtshormonen, maar door een fout op één van de andere chromosomen. Hierop hebben mannen en vrouwen dus evenveel kans. 

De oorzaak van kleurenblindheid is een erfelijke afwijking. Anders gezegd, of je kleurenblind bent, is dus erfelijk bepaald. De informatie(genen) voor de groene en rode fotopigmenten bevinden zich op het X-chromosoom. Alleen door een ‘fout gen’ op het X-chromosoom kan de ziekte worden doorgegeven. Mannen hebben maar één X-chromosoom en zijn kleurenblind wanneer het foute gen (recessief gen) zich op dit chromosoom bevindt.  Vrouwen hebben twee X-chromosomen, en bij vrouwen treedt alleen kleurenblindheid op als beide X-chromosomen de fout bevatten.  Als maar één X-chromosoom de fout bevat, ben je als vrouw draagster. Je kunt de ziekte wel doorgeven aan je kinderen, maar bent zelf niet kleurenblind. Omdat kleurenblindheid via het X-chromosoom overerft, zijn mannen vaker kleurenblind dan vrouwen (mannen 1 op 12; vrouwen 1 op 250).

Blauwe kleurenblindheid wordt niet veroorzaakt door een fout op de geslachtshormonen, maar door een fout op één van de andere chromosomen. Hierop hebben mannen en vrouwen dus evenveel kans. 

Symptomen van kleurenblindheid

Het kenmerk van kleurenblindheid is het niet of minder goed waarnemen en onderscheiden van kleuren. Dit kan één kleur zijn, maar ook alle kleuren kunnen problemen opleveren. Bovendien is het mogelijk dat de kleurennuances niet worden onderscheiden, maar de kleuren zelf wel. De meest voorkomende vorm van kleurenblindheid maakt het onmogelijk om een goed onderscheid te maken tussen rood en groen.

Afhankelijk van de ernst van de situatie kan kleurenblindheid storend of zelfs gevaarlijk zijn. Als je ernstige problemen hebt met het herkennen van rood en groen, kan dit bijvoorbeeld voor problemen zorgen bij verkeerslichten. Bovendien kunnen bepaalde beroepen onbereikbaar worden voor kleurenblinden. Ook bij minder sterke gevallen van kleurenblindheid kan bijvoorbeeld een baan in de verf- of foto-industrie afgeraden worden.

Het kenmerk van kleurenblindheid is het niet of minder goed waarnemen en onderscheiden van kleuren. Dit kan één kleur zijn, maar ook alle kleuren kunnen problemen opleveren. Bovendien is het mogelijk dat de kleurennuances niet worden onderscheiden, maar de kleuren zelf wel. De meest voorkomende vorm van kleurenblindheid maakt het onmogelijk om een goed onderscheid te maken tussen rood en groen.

Afhankelijk van de ernst van de situatie kan kleurenblindheid storend of zelfs gevaarlijk zijn. Als je ernstige problemen hebt met het herkennen van rood en groen, kan dit bijvoorbeeld voor problemen zorgen bij verkeerslichten. Bovendien kunnen bepaalde beroepen onbereikbaar worden voor kleurenblinden. Ook bij minder sterke gevallen van kleurenblindheid kan bijvoorbeeld een baan in de verf- of foto-industrie afgeraden worden.

Diagnose van kleurenblindheid

Om kleurenblindheid op te sporen, krijgen kinderen op de basisschool een test van de schoolarts. Deze testen zijn ook op het internet te vinden. Als je kind kleurenblind is, ziet hij of zij in de gebruikte test iets anders dan iemand die niet kleurenblind is. Door te vragen wat je op de betreffende afbeelding ziet, kun je achterhalen of iemand kleurenblind is. 

Om kleurenblindheid op te sporen, krijgen kinderen op de basisschool een test van de schoolarts. Deze testen zijn ook op het internet te vinden. Als je kind kleurenblind is, ziet hij of zij in de gebruikte test iets anders dan iemand die niet kleurenblind is. Door te vragen wat je op de betreffende afbeelding ziet, kun je achterhalen of iemand kleurenblind is. 

Pagina laatst aangepast op 22-03-2023

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Deze informatie is gecontroleerd door:

Vond je deze informatie nuttig?

4.7 uit 5 - 6 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -