Kinderverlamming (polio) (Encephalitis infantum )

Kinderverlamming, polio of poliomyelitis, is een tijdelijke en soms blijvende verlamming in de armen of benen door besmetting met het poliovirus. Polio komt vooral voor bij kinderen. Het maag-darmkanaal is het belangrijkste reservoir voor het poliovirus. Besmetting met polio ontstaat bijvoorbeeld door contact met ontlasting van gezonde dragers. In het geval van toiletgebruik, raken de wc-bril, spoelknop en andere voorwerpen soms besmet. Door het aanraken van deze voorwerpen komt het virus mogelijk op de handen en daarna in de mond terecht waardoor iemand besmet raakt.

Kinderverlamming verspreidt zich ook via speeksel. Het poliovirus bevindt zich in de keel van iemand die besmet is. Hoesten, niezen of praten besmet de lucht met kleine druppeltjes waarin het virus zich bevindt, door inademing raakt de omgeving van deze persoon besmet.

We onderscheiden drie typen poliovirus, type één, twee en drie. De ernst van de klachten is afhankelijk van het soort polio waarmee je besmet bent. Voor 90% tot 95% procent van de besmette mensen verloopt de infectieziekte zonder ernstige ziekteverschijnselen. 5% van de mensen met poliomyelitis draagt een zeer schadelijke variant bij zich.

Bij de schadelijke variant van kinderverlamming verspreidt het poliovirus zich via de bloedbaan naar de grijze stof van het centrale zenuwstelsel, dus het ruggenmerg en de hersenen. 0.5% tot 1% van de mensen met dit type poliomyelitis krijgt uiteindelijk te maken met verlammingen. Meestal treedt verlamming op aan de armen en benen omdat het virus de zenuwbanen beschadigt die deze lichaamsdelen aansturen. Soms tast polio ook de hersenstam aan. Het gevolg is ernstige verlamming, blijvende restverschijnselen en in 2% tot 10% van de gevallen een dodelijke afloop.

Symptomen van kinderverlamming openbaren zich meestal één week en niet langer dan 35 dagen na besmetting. Poliomyelitis zelf geeft griepachtige verschijnselen met niet-specifieke symptomen, zoals:

• Algehele malaise;
• Vermoeidheid;
• Prikkelbaarheid;
• Braken;
• Hangerigheid;
• Soms koortsig;
• Pijnlijke keel;
• Neusverkoudheid;
• Lichte hoofdpijn;
• Klachten van het maag- darmstelsel.

Deze ziekteverschijnselen verdwijnen meestal vanzelf. Soms treedt er in de laatste fase na een eerdere verbetering weer een plotselinge verslechtering op met hoofdpijn, spierpijn en braken. Op zo’n moment verspreidt het virus zich via de bloedbaan en dringt het ruggenmerg binnen.

Kinderverlamming ontwikkelt zich razendsnel. Na twee, maximaal drie dagen treedt er geen verdere verlamming op. Indien de verlammingen beperkt blijven tot de spieren van de armen en benen is herstel gedeeltelijk mogelijk met intensieve fysiotherapie.

Op het moment dat de hersenzenuwen aangetast zijn, ontstaan er mogelijk slik- en ademhalingsproblemen die in 2% tot 10% van de gevallen fataal zijn. Dit gebeurt meestal bij mensen van boven de 25 jaar.

Post- poliosyndroom

Bij 20% tot 30% van de mensen met poliomyelitis ontstaat er vele jaren later opnieuw spierzwakte, pijn, afname van spierweefsel en vermoeidheid. Dit staat bekend als het post-poliosyndroom. 

De klinische diagnose poliomyelitis of kinderverlamming, wordt gesteld door bloed- en/of ontlastingonderzoek in het laboratorium. In Nederland is het grootste gedeelte van de bevolking overigens ingeënt tegen polio. Hier komt poliomyelitis dan ook niet voor. De laatste polio-uitbraak onder niet gevaccineerde mensen was in 1992-1993, toen werden er 71 gevallen van polio gemeld en zijn er 2 overleden.