Ileus

Bij ileus komt de passage van de voedselbrij door de darm plotseling tot stilstand. Hierdoor wordt de normale stoelgang belemmerd.

Normaal gesproken werkt je spijsvertering als volgt: alles wat je eet, gaat vanuit je maag naar je dunne en dikke darm. Vanuit de darmen worden de voedingsstoffen in je lichaam opgenomen en wordt de voedselbrij tot soepele ontlasting gemaakt. Daarna kan de ontlasting via je endeldarm en anus je lichaam verlaten.

Je spijsvertering verloopt niet altijd soepel. Dit kan onder andere komen door een afsluiting in je dikke en/of dunne darm. Bij een darmafsluiting wordt de passage van de voedselbrij door je darmen belemmerd. Het  volledig tot stilstand komen van de darmpassage wordt een ileus genoemd. Wanneer er nog gedeeltelijke passage plaatsvindt, spreken we van een sub-ileus. De inhoud van de darmen hoopt zich door de blokkade op en zorgt ervoor dat de darmen zich uitzetten. Een ileus is een voorbeeld van een zogenaamde acute buik.

Een ileus kan verschillende oorzaken hebben. We maken onderscheid tussen een mechanische ileus en een paralytische ileus.

Mechanische ileus

Een mechanische ileus wil zeggen dat er letterlijk een afsluiting van de darm is. Het wordt dan ook wel een obstructie-ileus genoemd. De meest voorkomende oorzaken van een mechanische ileus zijn:

• Een streng bindweefsel, ontstaan bij een eerdere operatie, die voor de obstructie zorgt. Er wordt dan ook wel gesproken van een streng ileus.
• Een volvolus, waarbij een kronkel in de darm de doorgang blokkeert.
• Een vernauwing van de darm, bijvoorbeeld als gevolg van de ziekte van Crohn.
• Obstructie door een tumor, een ingeslikt vreemd voorwerp of een grote galsteen die vanuit de galblaas in de darm terecht is gekomen.

Paralytische ileus

Bij een paralytische ileus wordt de opstopping veroorzaakt door stilstand (paralyse) van de darm. De darmwand trekt onvoldoende samen om de voedselbrij voort te bewegen. Er is hierbij dus geen sprake van een mechanische obstructie. Een paralytische ileus komt vooral voor in de eerste dagen na een grote buikoperatie. Ook kan het voorkomen na een buikvliesontsteking of als zeldzame bijwerking van medicijnen die de darmbeweging negatief beïnvloeden.

Meestal heeft een darmafsluiting een acuut begin. De belangrijkste symptomen die erbij horen zijn:

• Buikpijn.
• Een opgezette buik.
• Misselijkheid.
• Overgeven.

Bij de mechanische ileus heeft de buikpijn een typisch karakter, de zogenaamde koliekpijn. De pijn komt in aanvallen en zal enkele tot tientallen minuten zeer hevig zijn en dan weer even wegvallen. De buik is opgezet en zeer pijnlijk bij aanraking. Soms is aan de buitenkant te zien dat de darmen zich hevig samentrekken om te proberen de blokkade op te heffen. Dit gaat gepaard met veel darmgeluiden, het zogenaamde gootsteengeruis.

Bij de paralytische ileus is de pijn minder hevig maar wel continu aanwezig. Bij deze variant ligt de darm helemaal stil en zal er dus geen beweging zichtbaar of geluid hoorbaar zijn.

Een ileus kan zowel in de dunne als dikke darm aanwezig zijn. Wanneer de ileus in de dunne darm zit, heb je sneller last van braken dan wanneer de ileus in de dikke darm zit. De klachten van een ileus in de dunne darm zijn ook meestal iets acuter dan die van een ileus in de dikke darm.