Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Hoofdluis

Goedgekeurt icoonInformatie goedgekeurd door L. Heesterman, arts
5 uit 5 - 5 beoordelingen
Beoordeling icoon5 mensen vonden deze informatie nuttig

Wat is hoofdluis?

De hoofdluis (of Pediculus humanus) is een insect van ongeveer 3 mm groot. De kleur van de luis kan bruin tot grijs zijn, dit hangt enigszins samen met het pigment van het haar van de luis. Het beestje heeft geen vleugels, leeft tussen hoofd- en baardhaar en voedt zich met bloed. De hoofdluis legt eitjes (ook wel neten genoemd) die vastkleven aan de haren. Neten hebben een grijs-witte kleur en zitten stevig aan de haren vastgeplakt. Deze kleine luizeneitjes komen na een week uit. Na 10 dagen leggen zij op hun beurt weer nieuwe eitjes. In een maand legt een luis zo'n 250 eitjes, daarna gaat het beestje dood. Hoofdluis veroorzaakt heftige jeuk op het hoofd en komt vooral voor bij kinderen tussen de 3 en 12 jaar, maar ook tieners en volwassenen kunnen hoofdluis krijgen. Ongeveer één op de tien kinderen krijgt in zijn of haar leven te maken met hoofdluis. 

De hoofdluis (of Pediculus humanus) is een insect van ongeveer 3 mm groot. De kleur van de luis kan bruin tot grijs zijn, dit hangt enigszins samen met het pigment van het haar van de luis. Het beestje heeft geen vleugels, leeft tussen hoofd- en baardhaar en voedt zich met bloed. De hoofdluis legt eitjes (ook wel neten genoemd) die vastkleven aan de haren. Neten hebben een grijs-witte kleur en zitten stevig aan de haren vastgeplakt. Deze kleine luizeneitjes komen na een week uit. Na 10 dagen leggen zij op hun beurt weer nieuwe eitjes. In een maand legt een luis zo'n 250 eitjes, daarna gaat het beestje dood. Hoofdluis veroorzaakt heftige jeuk op het hoofd en komt vooral voor bij kinderen tussen de 3 en 12 jaar, maar ook tieners en volwassenen kunnen hoofdluis krijgen. Ongeveer één op de tien kinderen krijgt in zijn of haar leven te maken met hoofdluis. 

Oorzaak van hoofdluis

Hoofdluis is zeer besmettelijk. De luizen lopen over van de ene persoon naar de ander via persoonlijk contact via de haren. Een kleine epidemie komt dan ook vaak voor op plaatsen waar mensen intensief met elkaar omgaan, zoals op scholen en de kinderopvang. Hoewel vaak wordt gedacht dat hoofdluizen zich, naast persoonlijk contact, ook verspreiden via kleding, beddengoed of knuffels, is dit niet waar. Zeker na de schoolvakanties lijkt het alsof er vaker luizenplagen zijn. Dit is echter niet waar, maar omdat veel meer schoolkinderen worden gecontroleerd, wordt de hoofdluis in die periode vaker ontdekt. Een besmetting met hoofdluis heeft niets te maken met een slechte hygiëne, zoals wel eens wordt gedacht. Het beestje nestelt zich net zo graag in schoon, verzorgd haar als in niet-gewassen of vuil haar. Het hebben van luizen is dan ook niets om je voor te schamen.  

Hoofdluis is zeer besmettelijk. De luizen lopen over van de ene persoon naar de ander via persoonlijk contact via de haren. Een kleine epidemie komt dan ook vaak voor op plaatsen waar mensen intensief met elkaar omgaan, zoals op scholen en de kinderopvang. Hoewel vaak wordt gedacht dat hoofdluizen zich, naast persoonlijk contact, ook verspreiden via kleding, beddengoed of knuffels, is dit niet waar. Zeker na de schoolvakanties lijkt het alsof er vaker luizenplagen zijn. Dit is echter niet waar, maar omdat veel meer schoolkinderen worden gecontroleerd, wordt de hoofdluis in die periode vaker ontdekt. Een besmetting met hoofdluis heeft niets te maken met een slechte hygiëne, zoals wel eens wordt gedacht. Het beestje nestelt zich net zo graag in schoon, verzorgd haar als in niet-gewassen of vuil haar. Het hebben van luizen is dan ook niets om je voor te schamen.  

Symptomen van hoofdluis

Het feit dat de hoofdluizen in de huid bijten, kan soms heftige jeuk en irritatie op de hoofdhuid veroorzaken. Dit komt door een allergische reactie op het speeksel van de luis. Het kan per persoon verschillen of iemand hier last van krijgt. Sommige mensen krijgen last van jeuk en anderen ervaren geen jeuk. De incubatieperiode van de hoofdluis betreft één tot twee weken. Na deze periode kan de (hevige) jeuk optreden. In sommige gevallen kan ook een lymfeklier in de nek gezwollen zijn. 

Het feit dat de hoofdluizen in de huid bijten, kan soms heftige jeuk en irritatie op de hoofdhuid veroorzaken. Dit komt door een allergische reactie op het speeksel van de luis. Het kan per persoon verschillen of iemand hier last van krijgt. Sommige mensen krijgen last van jeuk en anderen ervaren geen jeuk. De incubatieperiode van de hoofdluis betreft één tot twee weken. Na deze periode kan de (hevige) jeuk optreden. In sommige gevallen kan ook een lymfeklier in de nek gezwollen zijn. 

Hoofdluis herkennen

Geeft je kind aan dat hij of zij last heeft van een jeukend gevoel op de hoofdhuid? Of zie je hem of haar continu krabben aan het hoofd? Misschien heeft hij of zij last van hoofdluis. Toch kan jeuk op het hoofd kan ook andere oorzaken hebben, zoals een droge hoofdhuid, seborroïsch eczeem, roos of een andere (huid)aandoening. Daarom is het belangrijk om te weten hoe hoofdluis (en het eitje van de hoofdluis) eruit ziet.

De hoofdluis kun je als volgt herkennen: het is een bruin tot grijsachtig klein beestje van ongeveer 3 mm. Ze bevinden zich tussen de haren, leggen eitjes (neten) en kruipen over de hoofdhuid en de haarwortels. Naast de hoofdluis, kun je ook de neten vinden in het haar. Deze eitjes zijn klein en zijn ovaal van vorm. Ze bevinden zich in het haar, op ongeveer drie tot vier millimeter van de hoofdhuid af. Neten zitten, in tegenstelling tot roos, vastgekleefd in het haar. Vind je eitjes die zich verder dan drie tot vier millimeter van de hoofdhuid bevinden? Dan zijn dit oude eitjes, waar de hoofdluis al uit is vertrokken.

Als je het hoofd op symptomen controleert, kijk dan goed tussen de haren, vooral achter de oren en in de nek. Je ziet de hoofdluizen dan bewegen. Ook als je geen luizen ziet maar wel grijswitte puntjes, is er waarschijnlijk sprake van hoofdluis. Die puntjes zijn eitjes van hoofdluis. Uit deze eitjes komen nieuwe hoofdluizen.

Het vinden van hoofdluis: controle met luizenkam

Door het gebruik van een luizenkam kun je zien of je kind luizen heeft. Gebruik een luizenkam of andere fijntandige kam om te controleren op hoofdluis. Met een luizenkam kan het moeilijk zijn om heel dik haar te kammen, dan kun je ook een andere fijntandige kam gebruiken. Ook nat haar, het gebruik van crèmespoeling of anti-klitshampoo maakt het kammen eenvoudiger. Je kan hierbij de volgende stappen volgen:

  • Neem voordat je gaat kammen een wit papier of doekje. Kam vervolgens het haar pluk voor pluk boven dit papier/doekje zodat je geen luizen kunt missen. 
  • Kam goed over het hoofd. Heeft je kind een pony? Kijk dan ook goed onder de pony.
  • Vergeet haren in de nek, op de kruin en achter de oren niet. 
  • Maak de kam goed schoon na iedere kambeurt, zodat een verspreiding van hoofdluizen voorkomen wordt. 

Wanneer je controleert zonder te kammen, is de kans groot dat je luizen mist. Heb je luizen of neten gevonden? Kies dan een passende behandeling. Heeft je kind hoofdluis? Vergeet dan ook je eigen haar niet te controleren, en dat van eventuele andere gezinsleden.

Geeft je kind aan dat hij of zij last heeft van een jeukend gevoel op de hoofdhuid? Of zie je hem of haar continu krabben aan het hoofd? Misschien heeft hij of zij last van hoofdluis. Toch kan jeuk op het hoofd kan ook andere oorzaken hebben, zoals een droge hoofdhuid, seborroïsch eczeem, roos of een andere (huid)aandoening. Daarom is het belangrijk om te weten hoe hoofdluis (en het eitje van de hoofdluis) eruit ziet.

De hoofdluis kun je als volgt herkennen: het is een bruin tot grijsachtig klein beestje van ongeveer 3 mm. Ze bevinden zich tussen de haren, leggen eitjes (neten) en kruipen over de hoofdhuid en de haarwortels. Naast de hoofdluis, kun je ook de neten vinden in het haar. Deze eitjes zijn klein en zijn ovaal van vorm. Ze bevinden zich in het haar, op ongeveer drie tot vier millimeter van de hoofdhuid af. Neten zitten, in tegenstelling tot roos, vastgekleefd in het haar. Vind je eitjes die zich verder dan drie tot vier millimeter van de hoofdhuid bevinden? Dan zijn dit oude eitjes, waar de hoofdluis al uit is vertrokken.

Als je het hoofd op symptomen controleert, kijk dan goed tussen de haren, vooral achter de oren en in de nek. Je ziet de hoofdluizen dan bewegen. Ook als je geen luizen ziet maar wel grijswitte puntjes, is er waarschijnlijk sprake van hoofdluis. Die puntjes zijn eitjes van hoofdluis. Uit deze eitjes komen nieuwe hoofdluizen.

Het vinden van hoofdluis: controle met luizenkam

Door het gebruik van een luizenkam kun je zien of je kind luizen heeft. Gebruik een luizenkam of andere fijntandige kam om te controleren op hoofdluis. Met een luizenkam kan het moeilijk zijn om heel dik haar te kammen, dan kun je ook een andere fijntandige kam gebruiken. Ook nat haar, het gebruik van crèmespoeling of anti-klitshampoo maakt het kammen eenvoudiger. Je kan hierbij de volgende stappen volgen:

  • Neem voordat je gaat kammen een wit papier of doekje. Kam vervolgens het haar pluk voor pluk boven dit papier/doekje zodat je geen luizen kunt missen. 
  • Kam goed over het hoofd. Heeft je kind een pony? Kijk dan ook goed onder de pony.
  • Vergeet haren in de nek, op de kruin en achter de oren niet. 
  • Maak de kam goed schoon na iedere kambeurt, zodat een verspreiding van hoofdluizen voorkomen wordt. 

Wanneer je controleert zonder te kammen, is de kans groot dat je luizen mist. Heb je luizen of neten gevonden? Kies dan een passende behandeling. Heeft je kind hoofdluis? Vergeet dan ook je eigen haar niet te controleren, en dat van eventuele andere gezinsleden.

Hoofdluis behandelen

Luizen zijn lastig te bestrijden, omdat ze steeds vaker resistent zijn tegen hoofdluismiddelen. Daar komt bij dat hoofdluis erg besmettelijk is. Wanneer de neten- en luizen controle heeft uitgewezen dat er sprake is van hoofdluizen, dan is de volgende stap bestrijden en behandelen.  

Behandeling van hoofdluis met een netenkam

Bij de behandeling van luizen met een netenkam is het de bedoeling dat je het haar dagelijks kamt gedurende twee weken. Je kan hierbij de volgende stappen volgen:

  • Was het haar voor de behandeling en doe er vervolgens crèmespoeling in. De crèmespoeling moet niet uitgespoeld worden. 
  • Haal de klitten uit het haar met een gewone kam. 
  • Kam dan met de netenkam het haar van achteren naar voren boven een wit papiertje of wasbak. Begin bij het ene oor en schuif steeds verder door naar het andere oor. 
  • Maak tussendoor en na afloop de netenkam goed schoon. 
  • Spoel na het kammen de crèmespoeling uit.

Een netenkam is iets anders dan een luizenkam (waarmee je zoekt naar luizen). 

Behandeling van hoofdluis met anti-luismiddelen

De behandeling van luizen kan eventueel met een anti-luismiddel gecombineerd worden. Zo zijn er anti-hoofdluisshampoos, sprays en lotions. Een anti-luismiddel doodt de hoofdluizen en neten en wordt vaak gebruikt in combinatie met een netenkam. Volg bij het gebruik van een anti-luismiddel altijd de instructies op de verpakking.

Het luizenvrij maken van je huis ter voorkoming van verspreiding

Luizen verspreiden zich door van het ene haar naar het andere haar te lopen. Het kammen en wassen zou voldoende moeten zijn om hoofdluizen en neten te behandelen. Een hoofdluis die niet meer op een hoofd zit, kan namelijk niet lang overleven. Er zijn daarom weinig aanwijzingen voor verspreiding via beddengoed of jassen. Het is niet bewezen dat het wassen van beddengoed, knuffels, jassen en het stofzuigen van de auto een effect op de bestrijding van luizen heeft. Ook is het niet bewezen dat een luizencape of luizenzak de verspreiding van luizen voorkomt.

Luizen zijn lastig te bestrijden, omdat ze steeds vaker resistent zijn tegen hoofdluismiddelen. Daar komt bij dat hoofdluis erg besmettelijk is. Wanneer de neten- en luizen controle heeft uitgewezen dat er sprake is van hoofdluizen, dan is de volgende stap bestrijden en behandelen.  

Behandeling van hoofdluis met een netenkam

Bij de behandeling van luizen met een netenkam is het de bedoeling dat je het haar dagelijks kamt gedurende twee weken. Je kan hierbij de volgende stappen volgen:

  • Was het haar voor de behandeling en doe er vervolgens crèmespoeling in. De crèmespoeling moet niet uitgespoeld worden. 
  • Haal de klitten uit het haar met een gewone kam. 
  • Kam dan met de netenkam het haar van achteren naar voren boven een wit papiertje of wasbak. Begin bij het ene oor en schuif steeds verder door naar het andere oor. 
  • Maak tussendoor en na afloop de netenkam goed schoon. 
  • Spoel na het kammen de crèmespoeling uit.

Een netenkam is iets anders dan een luizenkam (waarmee je zoekt naar luizen). 

Behandeling van hoofdluis met anti-luismiddelen

De behandeling van luizen kan eventueel met een anti-luismiddel gecombineerd worden. Zo zijn er anti-hoofdluisshampoos, sprays en lotions. Een anti-luismiddel doodt de hoofdluizen en neten en wordt vaak gebruikt in combinatie met een netenkam. Volg bij het gebruik van een anti-luismiddel altijd de instructies op de verpakking.

Het luizenvrij maken van je huis ter voorkoming van verspreiding

Luizen verspreiden zich door van het ene haar naar het andere haar te lopen. Het kammen en wassen zou voldoende moeten zijn om hoofdluizen en neten te behandelen. Een hoofdluis die niet meer op een hoofd zit, kan namelijk niet lang overleven. Er zijn daarom weinig aanwijzingen voor verspreiding via beddengoed of jassen. Het is niet bewezen dat het wassen van beddengoed, knuffels, jassen en het stofzuigen van de auto een effect op de bestrijding van luizen heeft. Ook is het niet bewezen dat een luizencape of luizenzak de verspreiding van luizen voorkomt.

Wat kun je doen om hoofdluizen te voorkomen?

Om verspreiding van hoofdluizen te voorkomen kun je, naast het huis en kleding luisvrij maken, het volgende doen: 

  • Heeft je kind luizen, meld dit dan op school. Hoofdluis is niets om je voor te schamen. Luizen nestelen zich zelfs het liefst in schoon haar. Het hoeft niet zo te zijn dat heel de klas weet dat je kind luizen heeft, maar wanneer de schoolleiding ervan op de hoogte is, kan deze ingrijpen en verspreiding voorkomen. 
  • Controleer alle gezinsleden. Als jij hoofdluis hebt ontdekt, controleer dan ook alle gezinsleden. Vertel daarnaast directe contacten dat jij of een van jouw gezinsleden hoofdluis heeft.
  • Op scholen worden vaak luizencontroles georganiseerd met medewerking van de zogenaamde 'luizenmoeders'. Hierdoor worden kinderen gecontroleerd maar ook de ouders bewust gemaakt van het probleem.

Om verspreiding van hoofdluizen te voorkomen kun je, naast het huis en kleding luisvrij maken, het volgende doen: 

  • Heeft je kind luizen, meld dit dan op school. Hoofdluis is niets om je voor te schamen. Luizen nestelen zich zelfs het liefst in schoon haar. Het hoeft niet zo te zijn dat heel de klas weet dat je kind luizen heeft, maar wanneer de schoolleiding ervan op de hoogte is, kan deze ingrijpen en verspreiding voorkomen. 
  • Controleer alle gezinsleden. Als jij hoofdluis hebt ontdekt, controleer dan ook alle gezinsleden. Vertel daarnaast directe contacten dat jij of een van jouw gezinsleden hoofdluis heeft.
  • Op scholen worden vaak luizencontroles georganiseerd met medewerking van de zogenaamde 'luizenmoeders'. Hierdoor worden kinderen gecontroleerd maar ook de ouders bewust gemaakt van het probleem.

Preventie van hoofdluis

Hoewel veel scholen na vakanties vaak een luizencontrole uitvoeren, kan het zeker geen kwaad om een keer per maand zelf je kind te controleren op hoofdluis. Heb jij bij jouw kind hoofdluis ontdekt? Meld het dan op school en aan andere betrokkenen zoals ouders van vriendjes, de oppas of de sportclub. Mogelijk zijn anderen ook besmet. Je hoeft je kind niet thuis te houden, maar het is wel belangrijk dat alle besmette personen tegelijk worden behandeld. Anders kunnen ze elkaar weer besmetten. 

Heeft je kind lang haar? Om besmetting met hoofdluis zoveel mogelijk te voorkomen, kun je het haar het beste vlechten of in een knot draaien. Op deze manier komen de lokken zo min mogelijk in contact met andere kinderen tijdens het spelen, sporten of op school. Gebruik haarlak om het haar van je kind extra goed bij elkaar te houden en zo min mogelijk te laten zwiepen.

Hoewel veel scholen na vakanties vaak een luizencontrole uitvoeren, kan het zeker geen kwaad om een keer per maand zelf je kind te controleren op hoofdluis. Heb jij bij jouw kind hoofdluis ontdekt? Meld het dan op school en aan andere betrokkenen zoals ouders van vriendjes, de oppas of de sportclub. Mogelijk zijn anderen ook besmet. Je hoeft je kind niet thuis te houden, maar het is wel belangrijk dat alle besmette personen tegelijk worden behandeld. Anders kunnen ze elkaar weer besmetten. 

Heeft je kind lang haar? Om besmetting met hoofdluis zoveel mogelijk te voorkomen, kun je het haar het beste vlechten of in een knot draaien. Op deze manier komen de lokken zo min mogelijk in contact met andere kinderen tijdens het spelen, sporten of op school. Gebruik haarlak om het haar van je kind extra goed bij elkaar te houden en zo min mogelijk te laten zwiepen.

Meer weten over hoofdluis?

De informatie op deze pagina is tot stand gekomen met behulp van de volgende bron:

De informatie op deze pagina is tot stand gekomen met behulp van de volgende bron:

Pagina laatst aangepast op 22-03-2023

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Deze informatie is gecontroleerd door: L. Heesterman, arts

Vond je deze informatie nuttig?

5 uit 5 - 5 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -