Herpes genitalis

Herpes genitalis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa). De geslachtsziekte kenmerkt zich onder andere door branderige blaasjes rond de vagina, penis en anus. Er zijn meerdere types van het herpesvirus, de bekendste hiervan is Herpes type 1, dat vaak een koortslip veroorzaakt. Genitalis betekent ‘met betrekking tot de geslachtsorganen’.

Herpes genitalis wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus (HSV) type 1 of 2. Dit is een van de meest voorkomende virussen bij de mens. In Nederland is 50-70% van de bevolking drager van het HSV.

Besmettelijkheid herpes genitalis

Herpes genitalis is zeer besmettelijk. Het virus zit in het vocht van de blaasjes. Bij contact met het vocht raak je besmet. Maar ook vlak voor dat er blaasjes ontstaan en wanneer de blaasjes over zijn, is iemand nog besmettelijk. Besmetting kan gebeuren door huid-op-huid contact, of contact met het slijmvlies van de mond, penis, anus of vagina van iemand die herpes heeft. Je kunt dus ook herpes krijgen aan je genitaliën, wanneer je oraal bevredigd wordt door iemand met een koortslip. Vooral als iemand wondjes of blaasjes heeft, wordt het herpesvirus makkelijk overgebracht. Als je eenmaal het virus hebt, blijft dit altijd in je lichaam aanwezig. 

Het herpesvirus is met name besmettelijk via het vocht van de vochtblaasjes of wondjes. Toch kun je ook zonder symptomen het herpesvirus overbrengen op anderen, namelijk vlak voor of na de uitbraak met blaasjes. Je kunt het risico op een herpesbesmetting verminderen door een condoom te gebruiken tijdens het vrijen. Helaas beschermt een condoom niet 100 procent tegen herpes. Bovendien kan herpes ook worden overgedragen als de blaasjes met de handen worden aangeraakt en daarna andere lichaamsdelen aanraken.

Je hebt niet altijd meteen symptomen van herpes. De incubatieperiode van herpes is twee tot twaalf dagen (meestal vier dagen). Als je symptomen krijgt beginnen deze meestal binnen deze periode.

De symptomen van herpes genitalis zijn:

• Rode plekjes en vochtbultjes in of rond de anus, vagina, penis of mond
• Jeukende en/of branderige geslachtsdelen
• Pijn en branderig gevoel bij het plassen
• Opgezwollen en pijnlijke lymfeklieren
• Bij vrouwen mogelijk extra vaginale afscheiding

Tijdens de eerste herpesaanval kun je last hebben van koorts, hoofdpijn en spierpijn. Deze eerste aanval is meestal het ergst. De vochtblaasjes gaan daarna over in kleine wondjes die langzaam indrogen. Als de wondjes zijn genezen, zijn de klachten voorbij.

De klachten beginnen ongeveer vier dagen tot twee weken nadat je naar bed bent geweest met iemand die besmet is. Waar dat tijdsverschil door komt, is niet bekend. Lang niet iedereen krijgt bij besmetting klachten. Ongeveer 40 procent van de mensen ervaart klachten bij een eerste besmetting. Als je eenmaal besmet bent, is de aandoening niet meer te genezen, je draagt het virus voor altijd bij je in het lichaam. De bultjes kunnen dan ook later steeds weer terugkomen, ook zonder seksueel contact. Vooral op momenten dat je weerstand vermindert, keren de blaasjes terug, bijvoorbeeld als je ziek bent, in stressvolle perioden en tijdens de menstruatie. Een eerste aanval duurt vaak het langst en houdt ongeveer zeven tot achtentwintig dagen aan.

Als je als vrouw herpes genitalis hebt en zwanger wordt, is het belangrijk om je gynaecoloog of verloskundige hierover op de hoogte te stellen. Voor baby's kan herpes tijdens de zwangerschap en geboorte ernstigere gevolgen hebben dan voor volwassenen. Omdat (ongeboren) baby’s nog weinig afweer hebben tegen virussen, verspreidt de ziekte zich sneller in hun lichaam. Het is zeldzaam, maar herpes tijdens de zwangerschap levert een verhoogd risico op:

• Een miskraam
• Afwijkingen aan de huid, ogen en het zenuwstelsel van de ongeboren baby
• Sterfte van de baby

Heb je een herpes genitalis-uitbraak, dan word je extra onderzocht voor je bevalling op gang komt. In heel enkele gevallen wordt een keizersnede verricht.

De arts bekijkt de blaasjes op je geslachtsdelen om de diagnose herpes genitalis te kunnen stellen. Soms is het nodig een uitstrijkje van het vocht uit de blaasjes te maken, bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap. Via bloedonderzoek is aan te tonen of je ooit in aanraking bent geweest met het herpesvirus. Er zijn in dat geval antistoffen tegen herpes genitalis aanwezig in het bloed.