Hartgeruis

Het ritme van het hart kan eenvoudig worden gecontroleerd door het voelen van de pols. De geluiden (harttonen) worden veroorzaakt door het sluiten van de kleppen in het hart. Deze kunnen met een stethoscoop beluisterd worden of via een microfoon en een elektronische versterker op papier zichtbaar worden gemaakt.

Een hartgeruis is een van de normale harttonen afwijkend geluid. Dit kan op elke leeftijd voorkomen. Ook bij een op zich gezond hart kan een geruis hoorbaar zijn.

Meestal komt hartgeruis doordat de hoeveelheid bloed die per minuut het hart passeert is toegenomen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een zwangerschap; er circuleert dan meer bloed in het lichaam dan normaal. Ook bloedarmoede, een te snel werkende schildklier of stress kunnen een toenemend hartminuutvolume veroorzaken.

Soms is het hartvolume normaal, maar is toch een geruis hoorbaar, doordat de wand van de borstkas heel dun is, zoals bij baby's of heel magere mensen. De stetoscoop komt dan dichterbij het hart waardoor meer hoorbaar is. Dit is ook de reden dat bij baby's relatief vaak een onschuldige ruis gehoord wordt.

Hoewel een hartruis onschuldig kan zijn, is het soms wel degelijk een teken van een (ernstige) aandoening. Het kan zijn dat één van de kleppen in het hart niet goed sluit (lekkende hartklep) doordat de klep te klein is of niet krachtig genoeg. Ook kan er sprake zijn van aortaklepstenose: hierbij zijn de kleppen van de aorta (de grote lichaamsslagader) stijf en vaak verkalkt. De kleppen gaan hierdoor niet meer soepel open, waardoor het geruis ontstaat. Hartgeruis kan ook ontstaan door een gaatje in het harttussenschot, dit heet een septumdefect.

Een hartgeruis kan worden opgespoord door luisteren met een stetoscoop, eventueel gevolgd door een echo van het hart. Soms is een hartkatheterisatie nodig. Daarbij wordt een klein slangetje via een bloedvat in het hart gebracht om daar de druk te bepalen. Ook kan via het slangetje contrastvloeistof worden ingespoten voor röntgenonderzoek.