Dyslexie

Dyslexie is een leerstoornis die zorgt voor problemen met voornamelijk lezen, spelling en schrijven. 'Dys' betekent verstoord functioneren en 'lexie' betekent 'woord', vandaar dat dyslexie ook wel eens woordblindheid wordt genoemd. De officiële definitie luidt: ‘een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau’. Dyslexie kan zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen.

Dyslectisch: waar in de hersenen gebeurt dit?

Bij mensen die dyslectisch zijn gaat het ordenen van informatie in de hersenen anders dan bij mensen die het niet hebben. Wanneer je leest of schrijft, gebruik je normaal gesproken drie gebieden in het linkerdeel van de hersenen. Dyslectische kinderen gebruiken de drie gebieden ook, maar de activiteit per gebied verschilt. Zo gebruiken niet-dyslectici vooral het deel dat geschikt is voor de analyse van woorden (het parieto-temporaal gebied), terwijl dyslectici dit gebied minder actief gebruiken. Zij leunen bij lezen en schrijven vooral op het gebied dat zich richt op articulatie en stil lezen (het zogenaamde inferior frontale gyrus).

Je merkt dat iemand dyslectisch is doordat hij problemen heeft met het aanleren en toepassen van lezen en spelling. Letters worden omgedraaid en woorden worden verkeerd geschreven of gelezen. Ook simpele berekeningen kosten veel tijd en er worden fouten gemaakt. Er zijn verschillende gradaties: niet iedere dyslecticus hoeft zware leerproblemen te hebben, maar over het algemeen heeft iemand met dyslexie meestal moeite met:

• het verwerken van letters en klanken (informatie).
• het omzetten van letters (visueel) in klanken (auditief).
• het leren van 'droge' feiten.
• het automatisch toepassen van die kennis bij schriftelijke en mondelinge taken, iemand moet dus steeds blijven nadenken bij bijvoorbeeld het lezen van een stuk tekst.
• het tempo, de complexe taken en de concentratie bij schriftelijke en/ of mondelinge taken.

Per leeftijdsgroep kunnen de symptomen verschillen.

Niet minder intelligent!

Een misvatting is dat dyslectici minder intelligent zouden zijn. Dat is niet waar. Zo was bijvoorbeeld Einstein dyslectisch. Vaak blijken mensen met dyslexie zelfs nieuwsgieriger dan gemiddeld, maken ze beter gebruik van hun zintuigen en kunnen ze goed op hun intuïtie werken. 

De exacte oorzaak van dyslexie is niet bekend. Het is wel duidelijk dat de verwerking van de letter-klankkoppeling in de hersenen van mensen met dyslexie verstoord is. Hoe dat precies in zijn werk gaat is nog onbekend. Dyslexie is aangeboren. Kinderen waarvan de ouders dyslectisch zijn, hebben vier keer meer kans om het ook te krijgen.

De gevolgen van dyslexie hebben voornamelijk betrekking op:

• Schoolprestaties. Kinderen met dyslexie worden vaak belemmerd in hun ontwikkeling vanwege hun leerstoornis. Vaak kiezen ze een lager onderwijsniveau dan dat ze qua intelligentie aankunnen.
• Sociaal-emotioneel vlak. Vooral het zelfvertrouwen van je kind kan er flink onder leiden. Waarom lukt het mij niet om die woordjes te leren en anderen wel? Als hun probleem niet onderkend wordt, kunnen ze worden uitgelachen door klasgenootjes. Met als gevolg dat ze helemaal geen zin meer hebben in lezen en hun achterstand alleen maar groter wordt.

Met een dyslexie test kan bepaald worden of je dyslectisch bent. Er is niet maar één dyslexie test beschikbaar, maar er zijn meerdere mogelijkheden. De testen richten zich vooral op het ontdekken van schrijf- en leesproblemen. Je kunt hiervoor terecht bij een gespecialiseerde psycholoog of een orthopedagoog. De diagnose dyslexie wordt gesteld wanneer er geen andere aanwijsbare oorzaken voor de leesproblemen gevonden worden. 

Is dyslexie definitief vastgesteld door een psycholoog of orthopedagoog? Dan heb je recht op een dyslexieverklaring. Let wel op dat een logopedist of remedial teacher geen dyslexieverklaring mag afgeven. De voordelen van een dyslexieverklaring zijn allerlei vrijstellingen en aanpassingen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Verlenging van examentijd
• Vergroting van het lettertype van opdrachten
• Vrijstelling van bepaalde opdrachten
• Het gebruik van digitale hulpmiddelen
• De gevolgen van spellings- en leesproblemen verminderen

Kinderen met dyslexie hebben meestal moeite met lezen van bepaalde lettertypen (andere naam voor lettertype: font). Ze halen vaak woorden en letters door elkaar bij de ‘standaard-fonts’. Daarom is een speciaal dyslexie font ontworpen. Op die manier leest jouw kind mogelijk teksten makkelijker dan voorheen. Het dyslexie lettertype is te installeren op Dyslexiefont.com. Op deze website lees je ook meer over het ontstaan van het speciale lettertype.

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Expertise Centrum Dyslexie
• Steunpunt Dyslexie