Symptomen van ADHD zijn onder te verdelen in drie groepen
- Aandachts- en concentratiestoornissen
- Hyperactiviteit
- Impulsiviteit
Bij de bespreking van de problemen zal vooral op de problemen bij kinderen worden gefocust.
Aandachts- en concentratieproblemen
Kinderen met ADHD of ADD vinden het vaak lastig om hun aandacht (blijvend) op een taak te richten en zich niet te laten afleiden. Dit kan ontstaan doordat kinderen met ADHD minder goed in staat zijn om ‘onbelangrijke’ omgevingsprikkels te negeren. Als ouders tegen ze praten horen ze niet alleen wat de ouder zegt, maar ook bijvoorbeeld de radio, de hond die aan het eten is, de pannen die staan te sissen op het fornuis. Dit heeft vaak tot gevolg dat kinderen met ADHD op school minder goed presteren dan hun leeftijdsgenootjes.
Opvallend is dat kinderen met ADHD zich bij sommige activiteiten juist wel heel goed kunnen concentreren, maar dit kan alleen als ze iets verschrikkelijk leuk of interessant vinden, zoals een bepaald computerspel. Dit wordt een hyperfocus genoemd. In andere gevallen kost het veel meer energie om de aandacht erbij te houden.
Hyperactiviteit
Hyperactiviteit uit zich vooral bij jonge kinderen. Ze kunnen niet stilzitten en zijn voortdurend in beweging. Naarmate kinderen ouder worden, wordt de hyperactiviteit over het algemeen ook minder. Kinderen die geen drukte laten zien naar de buitenwereld, hebben wel vaak veel drukte in hun hoofd.
Impulsiviteit
Kinderen met ADHD kunnen erg impulsief zijn. De remfunctie en innerlijke controle die kinderen over het algemeen hebben ontbreekt bij kinderen met ADHD. De handeling is al uitgevoerd voordat er over nagedacht is.
Uitingen van symptomen van ADHD bij kinderen
De eerste symptomen van ADHD zullen zich uiten bij kinderen. Deze kun je herkennen aan de volgende kenmerken:
- Moeilijk kunnen stilzitten
- Snel afgeleid zijn
- Moeilijk op hun beurt kunnen wachten
- Van de ene activiteit naar de andere hollen en niet rustig kunnen spelen
- Overdreven veel praten
- Niet luisteren naar wat anderen zeggen en anderen in de rede vallen
- Zich vaak in gevaarlijke situaties storten
- Moeilijk instructies op kunnen volgen
- Anders reageren op straf en beloning dan andere kinderen
- Veel dingen kwijtraken
- Moeite hebben om blijvend ergens hun aandacht op te richten
- Zichzelf moeilijk onder controle kunnen houden
Kinderen die overwegend onoplettend zijn, maar niet hyperactief (ADD) zijn juist vaak dromerig, passief en teruggetrokken.
De kracht van ADHD
Kinderen met ADHD worden vaak gestigmatiseerd als lastig of druk. Het zit in onze natuur om afwijkend of ander gedrag te benoemen, terwijl er ook veel sterke punten te benoemen zijn. Krachtige eigenschappen van kinderen met ADHD zijn:
- Enthousiasme
- Fanatiek in sport en beweging
- Hyperfocus bij interessante dingen
- Spontaniteit
- Humoristisch
- Zorgzaam
- Ondernemend, initiatiefrijk
- Fantasierijk
- Sterk rechtvaardigheidsgevoel
- Duidelijk en direct in de communicatie
Uitingen van symptomen van ADHD bij volwassenen
Volwassenen met ADHD hebben met name problemen met concentratie, planning en organisatie. De hyperactiviteit kan minder duidelijk aanwezig zijn bij volwassenen of kan zich op een andere manier uiten. Het uit zich dan als onrust in het hoofd, overmatig sporten of slecht slapen.
Typische symptomen van volwassenen met ADHD zijn:
- Te laat komen
- Druk praten
- Eigenwijsheid
- Chaotisch en rusteloos gedrag
- Moeite met autoriteit
- Vaak wisselen van baan
- Snel gefrustreerd zijn