Acidose

De betekenis van acidose is een te hoog zuurgehalte van je bloed. Het tegenovergestelde, een te hoge basiciteit, noem je alkalose. Om te begrijpen wat dit inhoudt, zul je wat meer moeten weten over het zuur-base systeem.

Hoe zuur of basisch (het tegenovergestelde van zuur) iets is, wordt aangegeven met de zuurgraad, ook wel pH-waarde genoemd. Stoffen met een pH-waarde van 1 tot 7 zijn zuur en stoffen met een pH-waarde van 7 tot en met 14 zijn basisch (ook wel alkalisch genoemd). De meeste stoffen in je lichaam zijn licht-basisch, het maagzuur, zoals de naam al zegt, uitgezonderd. Je bloed hoort bijvoorbeeld een pH-waarde tussen de 7,35 en de 7,45 te hebben, dan is er sprake van een goed zuur-base evenwicht. De zuurgraad van je bloed hangt af van de hoeveelheid zure of basische stoffen die erin zijn opgelost. 

Als je bloed te zuur wordt, probeert je lichaam dit te herstellen. Je gaat sneller en dieper ademhalen, zodat zure stoffen je lichaam kunnen verlaten. Deze zure stoffen worden opgelost in de lucht die je uitademt. Ook kunnen je nieren meer zure stoffen gaan uitscheiden via je plas. Als je gezond bent, zal het evenwicht zich weer herstellen. Als dit niet zo is en de pH-waarde van je bloed daalt onder de 7,35, dan spreek je van acidose. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak zijn er twee soorten te onderscheiden:

• Metabole acidose.
• Respiratoire acidose.

Metabole acidose

Je spreekt van metabole acidose als je bloed verzuurt, doordat je stofwisseling verstoord is. 

Respiratoire acidose

Bij deze vorm van acidose ligt het probleem in de longen. Doordat je longen niet goed functioneren kunnen zure stoffen je lichaam niet goed via de ademhaling verlaten. Respiratoire acidose kan zowel acuut ontstaan als chronisch zijn. 

Metabole acidose kan verschillende oorzaken hebben:

• Je verliest te veel basische stoffen door bijvoorbeeld buikloop, het gebruik van cholesterolverlagende middelen of niet goed werkende nieren.
• Je raakt niet genoeg zure stoffen kwijt via je plas, doordat je nieren niet goed werken.
• Er worden te veel zure stoffen aangemaakt door je lichaam door bijvoorbeeld extreem sporten (melkzuurvorming in je spieren, ook wel lactaatacidose genoemd), diabetes mellitus type 1 of overmatig alcoholgebruik in combinatie met weinig eten.

Verlies van bepaalde basische stoffen probeert je lichaam vaak te compenseren door andere basische stoffen vast te houden. Bij metabole acidose houdt je lichaam vaak chloor vast. Hierdoor ontstaat er een teveel aan chloor in je lichaam, ook wel hyperchloremische acidose genoemd. Dit overschot aan chloor wordt vaak gebruikt om de diagnose metabole acidose te stellen.

Respiratoire acidose heeft andere oorzaken dan metabole acidose. Acute respiratoire acidose kan ontstaan doordat je bijvoorbeeld een astma-aanval hebt, door een klaplong of door zware pijnstiller, zoals morfine of sterke slaapmiddelen. Chronische respiratoire acidose wordt  daarentegen meestal veroorzaakt door ernstige aandoeningen aan je longen zoals chronische bronchitis, longontsteking of door veel overgewicht. 

Klachten van acute metabole acidose bestaan uit:

• Misselijkheid.
• Braken.
• Vermoeidheid.
• Dieper en sneller ademhalen.
• Je zwak voelen.
• Verwardheid.
• Dalende bloeddruk.
• Shock.
• Coma.

Je lichaam probeert de metabole verzuring van het bloed ook te compenseren door de hoeveelheid kalium (een basische stof) in het bloed te verhogen. Deze compensatie kan leiden tot een te hoog kaliumgehalte in het bloed, ook wel hyperkaliëmie genoemd. Kalium is een stof die normaal gesproken in hoge concentratie voorkomt in je spiercellen. Het speelt een belangrijke rol in je spieren en daarmee voor het bewegen. De hyperkaliëmie in je bloed en de daarbij horende lagere concentratie kalium in je spiercellen kan ervoor zorgen dat je spieren zwak worden. Je hart is ook een spier, waardoor je ook last kunt krijgen van hartritmeproblemen.

De klachten van acute respiratoire acidose zijn:

• Hoofdpijn.
• Slaperigheid.
• Vermindering van bewustzijn.
• Coma.

Als het zuurgehalte van je bloed slechts een beetje te hoog is, zal je meestal weinig merken. Maar naarmate de acidose erger wordt, zal je steeds meer klachten krijgen. Als de acidose zeer ernstig is, kun je er uiteindelijk aan overlijden.

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Maxima MC Ziekenhuis