Tips om examenspanning de baas te blijven!

Om examenspanning te beteugelen kun je jezelf verliezen in het leren van de examenstof. Je probeert alles krampachtig uit je hoofd te leren, omdat je niet meer kunt onderscheiden wat belangrijk is en wat niet. Een andere reactie is dat je het werk juist gaat uitstellen. Dit omdat je denkt dat je het toch niet kunt en niet weet waar je moet beginnen. Psychologen noemen dit het vecht-of-vluchtgedrag: de één vlucht voor alles en meldt zich ziek, de ander werkt te hard.

In je lichaam gebeurt er ook van alles als je examenspanning hebt. Je merkt het aan je:

• Je hartslag.
• Je ademhaling.
• Je gaat zweten.
• Concentratievermogen.
• Je spieren.
• Je lichaamswarmte. 

Nee, erg ‘cool’ klinkt het niet, maar een gedegen voorbereiding op het examen – dus een verstandige studieaanpak – is de basis om spanning te vermijden. Zorg bovendien voor regelmaat in je leven. En zorg voor voldoende nachtrust zodat je fris en fit kunt presteren.

• Toegeven dat je heel gespannen bent of examenvrees hebt, is de eerste stap die je moet zetten. Praat erover met je ouders, docent, mentor of klas- of studiegenootjes. Mocht dit niet helpen, dan kun je ook een aantal weken voor je examen een cursus tegen faalangst of stress doen.
• Stel niet te hoge eisen. Als je heel perfectionistisch bent, stijgt de spanning alleen maar. Probeer juist te relativeren: ‘Ik hoef niet alles weten’ en ‘Een zes is ook een voldoende’.
• Zorg dat je de grote lijnen voor ogen hebt als je met de lessen bezig bent. De laatste week voor het examen is de oefenweek. Daarin oefen je alsof je alle stof beheerst. Begin niet pas met leren op de laatste dagen, begin ook niet te stampen op de eerste dag van het vak. 
• Zorg dat je rustig en gestaag de stof meester wordt. Als je alle lessen goed bijhoudt, zonder vooruit te werken, dan kun je op een ontspannen manier de lessen volgen en relevante vragen stellen. Je zult merken dat je in de laatste week de stof alleen nog maar hoeft te herhalen en dat je veel al weet.
• Als je tijdens de lessen op school merkt dat je de stof niet begrijpt, probeer daar dan tijdig iets aan te doen. Stel vragen aan de leraar, of aan iemand die er verstand van heeft. Bijles kan wonderen doen. Soms helpt het als iemand anders de stof uitlegt. 
• Zorg ervoor dat je genoeg slaap krijgt. Ga niet de avond voor het examen nog lopen stampen. De kans is groot dat je dat allemaal weer vergeten bent, als je oververmoeid je bed uitkomt. Haal ook geen nachten door om te kunnen leren. Je hersenen hebben de nacht juist nodig om de informatie van overdag te verwerken.
• Zorg voor een evenwicht tussen studeren en ontspanning, zorg voor afwisseling. Als je telkens tijd neemt om leuke dingen te doen, zodat je tussendoor ontspant, kan de leerstof beter bezinken en waarschijnlijk bevordert de ontspanning ook je creativiteit. Bedenk ook hoe je jezelf kunt belonen voor het harde werken. En geniet van die beloning!
• Ontspanningsoefeningen kunnen rust geven. Ga liggen, leg de handen op de buik, adem helemaal naar de buik toe, zodat de buik omhoog gaat. Herhaal dit een paar minuten.
• Voel je je nog steeds gespannen als je in de examenbank zit? Bedenk dan dat dit een positieve spanning is die iedereen ervaart. Het betekent niet dat je de stof niet beheerst of dat je allemaal stomme fouten gaat maken. Je lichaam bereidt zich alleen voor op een belangrijke gebeurtenis.
• Krijg je tijdens het examen een black out, pauzeer dan even of ga verder met iets anders. Het is niet zo nuttig om naarstig te blijven zoeken naar de kennis waar je even niet bij kunt. Misschien komt die kennis even later gewoon te voorschijn.