Hoe ontstaat osteoporose?

Om te begrijpen hoe osteoporose ontstaat is enige kennis van het skelet vereist. In het skelet wordt voortdurend nieuw botweefsel aangemaakt en oud botweefsel afgebroken. Per jaar wordt er meer dan 10% van de botten vernieuwd.

Het evenwicht tussen de aanmaak en afbraak van botten verandert in de loop der jaren. Bij jonge mensen tot ongeveer 25 jaar is de aanmaak van botweefsel groter dan de afbraak, waardoor de totale botmassa toeneemt. Hierdoor worden de botten zwaarder en steviger. Rond het 25e levensjaar is de piekbotmassa bereikt, deze houdt ongeveer 10 jaar aan. Hierna verandert het evenwicht tussen opbouw en afbraak; de aanmaak van botweefsel is dan kleiner dan de afbraak. Hierdoor worden de botten brozer. Als er overdadige botafbraak plaatsvindt, is er sprake van osteoporose.

Er is een verschil tussen primaire en secundaire osteoporose. Primaire osteoporose treedt spontaan op, bijvoorbeeld door een erfelijke aanleg of door het ouder worden. Secundaire osteoporose is het gevolg van een andere ziekte (bijvoorbeeld reuma en de ziekte van Crohn (chronische ontsteking dikke of dunne darm) of gebruik van medicatie (bijvoorbeeld meer dan 7,5 mg glucocorticoïd  per dag gedurende meer dan drie maanden) .

Osteoporose kan ook ontstaan door een disbalans in de mineraalhuishouding. Voor de opbouw van botten zijn de mineralen calcium en fosfor belangrijk. Het lichaam heeft twee keer zoveel calcium als fosfor nodig. De meeste Nederlanders krijgen echter meer fosfor binnen dan calcium. Als het lichaam in verhouding teveel fosfor binnen krijgt, kan de mineraalhuishouding verstoord raken. Om te voorkomen dat het bloed verzuurt, haalt het lichaam de benodigde calcium uit de botten.  Als dat proces te lang doorgaat, worden botten broos en breekbaar en ontstaat er osteoporose. 

Bij vrouwen wordt de kans op osteoporose groter na de overgang. Het lichaam van de vrouw produceert dan namelijk veel minder oestrogeen. Dit hormoon remt van nature het proces van botafbraak. De verminderde productie ervan heeft tot gevolg dat de botafbraak rond de overgang toeneemt. Hoe eerder een vrouw in de menopauze komt, hoe groter de kans op osteoporose.