Wondroos (Erysipelas, Belroos)

Wondroos of belroos (erysipelas) is een bacteriële infectie van de huid en het onderhuidse weefsel. De aangedane huid kleurt dan (glanzend) rood en voelt pijnlijk aan. In de meeste gevallen komt wondroos op het (onder)been voor, maar soms ook op een van de armen, de oren of in het gezicht. Zowel volwassenen als kinderen kunnen wondroos oplopen.

De infectie wordt meestal veroorzaakt door de streptokokken- of de stafylokokkenbacterie. Deze bacteriën komen van nature al voor op je huid, maar zijn dan ongevaarlijk. Maar wanneer deze bacteriën via een open wondje de huid binnendringen, kunnen ze wondroos veroorzaken. Deze wondjes kunnen onder andere ontstaan zijn door: 

• voetschimmel
• insectenbeten
• eczeem
• haarwortelontsteking
• steenpuisten
• stoten of vallen

Als de bacteriën eenmaal zijn binnengedrongen, kunnen ze zich door je lichaam verspreiden. Je kunt daardoor wondroos op een andere plek krijgen dan rond het wondje waar de bacteriën ooit zijn binnengedrongen. 

Wondroos komt het meest voor op de benen. Je kunt in zeldzame gevallen ook wondroos op een van je armen of/en in je gezicht krijgen. Het is een rode vlek op de huid die snel groot wordt en er kunnen blaren of pusblaasjes op de plek ontstaan. 

Wondroos is over het algemeen niet van persoon tot persoon besmettelijk. De enige manier waarop het van persoon tot persoon overgedragen kan worden, is als je huidcontact hebt met iemand die wondroos heeft en je zelf last hebt van een beschadigde huid (bijvoorbeeld door eczeem). Wondroos kan dus wel besmettelijk zijn (wanneer de huid beschadigd is), maar het is minder besmettelijk dan andere infectieziekten, zoals krentenbaard, schurft en een koortslip. 

Wanneer de bacteriën de huid zijn binnengedrongen, kun je in de eerste dagen last krijgen van: 

• vermoeidheid
• lusteloosheid
• je niet lekker voelen

De aangedane huid wordt vervolgens snel rood, warm, pijnlijk en opgezwollen. Andere symptomen van wondroos zijn: 

• zichtbare blaasjes (soms gevuld met pus) op de aangedane plek
• een duidelijke grens van wondroos naar ‘gezond’ weefsel
• koorts en rillingen
• misselijkheid

In ernstige gevallen van wondroos of zonder snelle behandeling kunnen complicaties optreden. De infectie kan bijvoorbeeld:

• dieper in het weefsel gaan zitten en de spieren aantasten
• ervoor zorgen de lymfeklieren ontstoken raken
• zich via het bloed verder verspreiden richting andere organen (bloedvergiftiging)

Wondroos is niet hetzelfde als gordelroos. Gordelroos is namelijk een virusinfectie, terwijl wondroos een bacteriële infectie is. Het verschil zit hem dus in de veroorzaker van de aandoeningen. De huiduitslag lijkt echter wel veel op elkaar, waardoor het moeilijk kan zijn om de aandoeningen van elkaar te onderscheiden. Laat bij vermoeden van gordelroos of wondroos een huisarts tijdig meekijken, want gordelroos is veel besmettelijker dan wondroos. 

De bacterie die wondroos veroorzaakt komt heel veel voor. Je hebt meer kans om (terugkerende) wondroos te krijgen als je last hebt van: 

• een wond(je) aan je been
• dikke enkels, doordat vocht is opgehoopt in de onderbenen
• vochtige en witte plekken tussen de tenen
• voetschimmel
• diepe veneuze trombose (stolsel in een diepe ader van het been)
• overgewicht

Wanneer kun je extra ziek worden van wondroos?

Mensen met een verzwakt afweersysteem hebben de meeste kans om heel erg ziek te worden van wondroos, zoals:

• kinderen
• ouderen
• patiënten met ziekten zoals diabetes, kanker of bijvoorbeeld hartproblemen

Deze groepen zijn vatbaarder voor wondroos, omdat hun verzwakte afweersysteem moeite heeft met het bestrijden van de bacterie die wondroos veroorzaakt.

Wanneer een arts de diagnose ‘wondroos’ stelt, zal deze je een antibioticakuur voorschrijven, zoals fluccloxalilline, claritromycine of clindamycine. Het is belangrijk dat je deze kuur helemaal afmaakt, om hiermee te voorkomen dat de wondroos weer terugkomt. Wanneer de wondroos ernstig is, kun je in het ziekenhuis opgenomen worden voor een antibioticakuur die via een infuus wordt toegediend.

Wat kun je zelf doen tegen wondroos?

Probeer het aangedane deel zoveel mogelijk rust te geven. Heb je wondroos aan een van je armen, doe er dan een mitella omheen, zodat de arm zoveel mogelijk stil blijft. Heb je wondroos aan je been? 

• Loop en sta zo min mogelijk.
• Leg je been hoger door er een kussen onder te plaatsen, zodat de zwelling sneller afneemt.
• Zwachtel het been, zodat de zwelling sneller afneemt.

Andere algemene tips bij de behandeling van wondroos:

• Krab of wrijf niet aan de wondroos of een van de wondjes.
• Houd je nagels kort.
• Breng verband om de wondroos aan dat vocht opneemt.
• Vervang een nat verband door een droog en schoon verband.
• Probeer zo vaak als mogelijk je handen met een klein beetje zeep te wassen.
• Reinig iedere dag je lichaam met zeep.
• Gebruik iedere dag een schone handdoek die alleen jijzelf gebruikt.
• Vermijd zwemmen en in bad gaan.
• Raadpleeg een bedrijfsarts als je een contactberoep hebt, om zo verdere besmetting te voorkomen.

Als je regelmatig last hebt van wondroos, is het belangrijk om je huid goed schoon te houden en wondjes tijdig te verzorgen en te ontsmetten. Op die manier voorkom je dat bacteriën naar binnen kunnen komen. Om nieuwe besmetting te voorkomen, is het goed om het ontstaan van wondjes zoveel mogelijk tegen te gaan. Raadpleeg je huisarts voor tips en adviezen. 

De herstelperiode van wondroos kan ongeveer twee weken duren. Vanaf de start van de antibioticakuur kan de huid nog twee weken rood blijven en wanneer deze geneest, vervellen. 

Wanneer moet je naar de huisarts met wondroos? 
Wanneer je denkt dat je wondroos hebt, dan moet je langs de huisarts. Als de behandeling voor wondroos is gestart, dan is er meestal na de eerste twee dagen en na de eerste tien dagen weer een controle bij de huisarts. In de tussentijd kun je dagelijks in de gaten houden of de wondroos kleiner wordt, door met een pen een streep langs de rode plek van de wond te trekken. Neem tijdens de behandeling eerder contact op met je huisarts als: 

• de rode vlek niet kleiner, maar groter wordt
• de pijnklachten erger worden
• je klachten zoals koorts krijgt
• je de antibiotica niet kunt innemen, bijvoorbeeld door braken

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

• Nederlands Huisarten Genootschap
• Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie