Vaginagezwel

In het kort:

• Een vaginagezwel is een bult aan de binnenkant van de vagina of op de schaamlippen.
• Er bestaan verschillende soorten vaginagezwellen, zowel goedaardig als kwaadaardig.
• De oorzaken en symptomen verschillen per type gezwel.
• Bij een zwelling op of in de vagina is het verstandig om de huisarts te raadplegen.
• Behandeling is niet altijd nodig.

Een vaginagezwel is een bult in de vagina. Een gezwel van de vagina kan gelokaliseerd zijn aan de binnenkant van de vagina of op de schaamlippen. Er bestaan verschillende soorten vaginagezwellen. In de meeste gevallen is een vaginagezwel een onschuldige aandoening, maar er bestaan ook kwaadaardige gezwellen van de vagina.

De oorzaak van een vaginagezwel hangt af van het feit of het goed of kwaadaardig is, en of het een cyste of abces betreft. 

Goedaardige gezwellen

Er bestaan verschillende soorten goedaardige gezwellen van de vagina. Zo is een fibroom een klein, stevig en goedaardig gezwel van het bindweefsel. Een lipoom is een goedaardig gezwel van het vetweefsel. Een zweetkliergezwel (hidradenoma papilliferum) is een goedaardig gezwel van de zweetklieren. Meestal worden deze gezwellen veroorzaakt door het verouderingsproces. 

Een uitzondering hierop zijn genitale wratten. Dit zijn goedaardige gezwellen die worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Ze komen vrij veel voor. Deze aandoening is besmettelijk en kan worden overgedragen door seksueel contact. 

Kwaadaardige gezwellen

Kwaadaardige gezwellen of tumoren van de vagina komen zelden voor. Kanker van de vagina komt vooral voor bij vrouwen boven de 60 jaar. Langdurig bestaande infecties of irritaties spelen een mogelijke rol bij het ontstaan van kanker aan de vagina. Andere risicofactoren zijn roken en besmetting met HPV. 

Bartholini cyste of abces

De oorzaak van een gezwel kan ook een cyste of abces zijn. Een cyste kan ontstaan wanneer de klier van Bartholini afgesloten raakt en het geproduceerde slijm niet meer weg kan. De klier van Bartholini is de voorhofklier. Dit is de klier die slijm produceert bij seksuele opwinding. Wanneer de cyste ontstoken raakt en zich met pus vult, spreek je van een abces. De klier kan verstopt raken door bacteriële infecties. 

De symptomen van een vaginagezwel hangen ook af van het feit of het goed of kwaadaardig is, en of het een cyste of abces betreft.

Goedaardige gezwellen

De meeste goedaardige gezwellen geven geen symptomen. Genitale wratten doen dat wel. Genitale wratten zitten vooral op of rond de schaamlippen en de ingang van de vagina. Af en toe komen ze ook voor in de vagina of op de baarmoedermond. Het zijn rozerode wratjes van ongeveer een millimeter groot. Soms vergroeien een aantal wratjes met elkaar tot grote grijs-witte wratten. Genitale wratten kunnen symptomen als jeuk, pijn of een branderig gevoel veroorzaken.

Kwaadaardige gezwellen

Een kwaadaardige gezwel of kanker van de vagina heeft vaak als eerste symptoom een harde bult op de vulva. Als deze niet behandeld wordt, kun je last krijgen van jeuk en een bloederige afscheiding. 

Bartholini cyste of abces

Een Bartholini cyste veroorzaakt symptomen als een zwelling en roodheid van de schaamlippen. Meestal is een cyste niet erg pijnlijk. Een abces kan echter hevige pijn veroorzaken. Je kunt last krijgen van pijn bij het vrijen en vaginale afscheiding. Een Bartholini cyste wordt gediagnosticeerd door lichamelijk onderzoek. Soms kan een monster genomen worden om te onderzoeken of het gaat om een SOA.