Stotteren

Om goed te kunnen spreken, heb je zo’n 150 spieren nodig. Wanneer deze spieren niet goed samenwerken, heb je moeite om vloeiend te spreken. Woorden kunnen er dan hakkelend uit komen of het duurt lang voordat je iets gezegd hebt. Dit wordt stotteren genoemd.

In Nederland stotteren tussen de 175.000 en 200.000 mensen. Meestal begint het stotteren op jonge leeftijd. Vijf procent van de kinderen begint in de peuter- of kleutertijd met stotteren. In veel gevallen groeien kinderen over het stotteren heen, maar bij een klein gedeelte gebeurt dit niet. Uiteindelijk komt stotteren voor bij ongeveer een procent van de bevolking. Stotteren komt vier keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes.

Bij stotteren gaat er iets mis bij de communicatie tussen de hersenen en de vele spieren die nodig zijn om te praten. Een spier reageert te vroeg of te laat, waardoor er een soort van ‘storing’ ontstaat. Door letters een paar keer te herhalen of een letter lang aan te houden, wordt deze storing opgelost en kun je weer verder praten.

Vaak stotter je niet wanneer je zingt of bijvoorbeeld tegen je huisdier praat. Dit komt doordat je je stem dan op een andere manier gebruikt of omdat er dan geen spanning is. Je kat maakt het namelijk niet uit of je stottert of niet, terwijl je wel bang kunt zijn dat een ander persoon vervelend zal reageren. Er zit dus vaak ook een emotioneel of psychologisch element achter stotteren.

Wanneer één of beide ouders stotteren of ooit gestotterd hebben, is er een grotere kans dat het kind ook zal gaan stotteren. Uit studies met tweelingen en na adoptie weten we dat in vijftig tot tachtig procent van alle personen die stotteren een erfelijke factor aannemelijk is. Tegenwoordig zijn er een paar genen bekend die een grote samenhang hebben met het optreden van stotteren.

Heel soms komt het voor dat een volwassene plotseling begint met stotteren. Vaak komt dit door een heftige of emotionele gebeurtenis. Stotteren is dan dus vooral een psychologisch probleem.

Iedere persoon is anders en ook iedere stotteraar is dus anders. Je stottert op je eigen manier en je hebt je eigen letters of klanken die lastig voor je zijn. Grofweg zijn er drie vormen van stotteren te onderscheiden:

• Verlenging: Hierbij maak je een bepaalde letter extra lang. Bijvoorbeeld: kooooooonijn.
• Herhaling: Hierbij herhaal je een stukje een aantal keer. Bijvoorbeeld: ko-ko-konijn.
• Blokkades: Hierbij blijf je bij een letter hangen en zeg je die een aantal keer. Bijvoorbeeld: k-k-k-konijn.

Sommige stotteraars maken op het moment dat ze stotteren bewegingen met bijvoorbeeld hun armen of hun hoofd. Vaak probeert een persoon die stottert, het stotteren juist te vermijden. Zo kiest hij of zij bijvoorbeeld een ander woord waar die ene lastige klank niet in voorkomt of hij of zij praat helemaal niet. Ook gaan stotteraars soms situaties uit de weg die een hoge kans op meer stotteren geven, bijvoorbeeld het spreken tegen een groep mensen.