Speekselsteen

Om je voedsel te verteren produceer je speeksel en tijdens de productie hiervan kan in zeldzame gevallen een speekselsteen ontstaan. In je mond heb je drie paar speekselklieren (links en rechts) en in de afvoergangen van deze klieren kan zich een steentje vormen ter grootte van 1 mm tot een paar centimeter diameter. De meeste speekselstenen zijn kleiner dan 10 mm. Ze kunnen leiden tot verstopping van de speekselklier, wat pijn en zwelling kan veroorzaken. Speekselstenen komen meestal voor bij mensen boven de 40 jaar. 

De oorzaak van de vorming van speekselstenen is niet bekend. De meeste speekselstenen bestaan voornamelijk uit calcium. De steen kan ontstaan door afzetting van kalkzouten, bijvoorbeeld rond bacteriën of afgestoten epitheelcellen. Patiënten hebben meestal geen afwijkingen in het bloedcalciumgehalte of andere calciumproblemen. Een theorie is dat de speekselstenen ontstaan nadat calciumrijk speeksel een tijd heeft stilgestaan. Dit veroorzaakt een gedeeltelijke afsluiting van de afvoergang, waarna dit kan gaan ophopen. 

De meeste speekselstenen vormen zich in de submandibulaire speekselklieren. Deze bevinden zich onder in je mond. Een hypothese is dat dit komt door de opwaartse stroom en het dikkere speeksel dat hier gemaakt wordt. Hierdoor staat het speeksel langer stil en is de kans op speekselstenen in deze klier groter.

Wanneer een speekselsteen de afvoergang van je speekselklier afsluit, zijn de meest voorkomende symptomen zwelling en pijn van de speekselklier. Het speeksel kan niet wegvloeien naar de mond en hoopt zich dus op in de klier. Wanneer je eet of drinkt, wordt de speekselproductie gestimuleerd, waardoor de pijnklachten toenemen. Ongeveer één tot twee uur na de maaltijd worden de klachten weer minder, omdat de speekselklierproductie dan afneemt. 

Verder kun je last krijgen van een droge mond, omdat er minder speeksel in je mond loopt. Ook kun je een speekselklierontsteking krijgen, omdat het speeksel slecht kan worden afgevoerd. Dan heb je de hele dag last van pijn. Een ander kenmerk van een speekselklierontsteking is pus uit de afvoergangen dat in je mond loopt, wat een vieze smaak geeft. 

Het kan ook zijn dat een speekselsteen helemaal geen symptomen geeft. 

Laatst bijgewerkt op 14 oktober 2013