Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Pigmentvlekken (Lentigo)

Goedgekeurt icoonInformatie goedgekeurd door Drs. MPH H. Vrij-Mazee
3.1 uit 5 - 8 beoordelingen
Beoordeling icoon4 mensen vonden deze informatie nuttig

In het kort

  • Pigmentvlekken zijn donkere vlekken op de huid.
  • Pigmentvlekken ontstaan door een ophoping van pigmentkorrels in de cellen die pigment maken, bijvoorbeeld door teveel zon.
  • Teveel pigment in de huid kan ook andere oorzaken hebben, zoals de ziekte van Addison, hemosiderose of het gebruik van de anticonceptiepil.
  • Niet alle pigmentvlekken zijn hetzelfde, er zijn verschillende soorten, zoals café-au-lait vlekken, ouderdomsvlekken of zwangerschapsmasker.
  • Pigmentvlekken verwijderen of verminderen kan door pigmentvlekken crème, camouflagetherapie, chemische peeling of met lasertherapie.
  • Raadpleeg een arts wanneer de vlekken van kleur of grootte veranderen, of gaan jeuken.

Wat zijn pigmentvlekken?

Pigmentvlekken zijn verkleuringen van de huid die op elke plek van het lichaam kunnen ontstaan. Pigment (melanine) is een bruine kleurstof die wordt gemaakt door pigmentcellen. Door kleine korreltjes pigment af te geven aan de buitenste laag van je opperhuid, krijgt de huid een kleur. Soms is deze pigmentverdeling onregelmatig, waardoor er rode, gele, zwarte of bruine verkleuring van de huid ontstaat. Zijn dit witte pigmentvlekken? Dan noemen we dat hypopigmentatie.

Pigment heeft twee functies:

  • Het beschermt de huid tegen stoffen van buitenaf, zoals UV-straling. 
  • Pigment bepaalt de intensiteit van de huidskleur. Hoe meer pigment je aanmaakt, hoe beter de huid beschermt tegen de zon en huidkanker. Melanine zorgt ook dat je huid bruin wordt in de zon.

Pigmentvlekken zijn verkleuringen van de huid die op elke plek van het lichaam kunnen ontstaan. Pigment (melanine) is een bruine kleurstof die wordt gemaakt door pigmentcellen. Door kleine korreltjes pigment af te geven aan de buitenste laag van je opperhuid, krijgt de huid een kleur. Soms is deze pigmentverdeling onregelmatig, waardoor er rode, gele, zwarte of bruine verkleuring van de huid ontstaat. Zijn dit witte pigmentvlekken? Dan noemen we dat hypopigmentatie.

Pigment heeft twee functies:

  • Het beschermt de huid tegen stoffen van buitenaf, zoals UV-straling. 
  • Pigment bepaalt de intensiteit van de huidskleur. Hoe meer pigment je aanmaakt, hoe beter de huid beschermt tegen de zon en huidkanker. Melanine zorgt ook dat je huid bruin wordt in de zon.

Oorzaak van pigmentvlekken

Hoe pigmentvlekken precies ontstaan is niet bekend. De vorming van pigment is een proces dat per huidtype verschilt. In sommige families komen pigmentvlekken meer voor dan in andere families. De aanmaak van melanine kan worden gestimuleerd door:

Blootstelling aan de zon

Blootstelling aan de zon is de voornaamste oorzaak van pigmentvlekken. Zonlicht is namelijk de belangrijkste factor die de aanmaak van melanine stimuleert. Door overmatige blootstelling aan de zon kan de aanmaak van pigment verstoord raken, wat leidt tot hyperpigmentatie.

Hyperpigmentatie

Hyperpigmentatie is de overproductie van pigment in de huid. Er ontstaan vlakke, gekleurde pigmentvlekken op de huid. De vorm, grootte en donkerheid kunnen verschillen. Hyperpigmentatie kan op elke leeftijd en bij elk huidtype ontstaan. Sommige pigmentvlekken zijn al vanaf de geboorte aanwezig, maar de meeste ontstaan pas in de jeugdjaren of pubertijd.

Andere oorzaken van pigmentvlekken zijn: 

  • Hormonale schommelingen door gebruik van de anticonceptiepil of door zwangerschap. Deze schommelingen kunnen ook voorkomen bij de ziekte van Addison, een hormoonaandoening van de bijnieren.
  • Ziekten of medische behandelingen: bij sommige auto-immuunziekten (bijv. vitiligo), ijzerwaarde afwijkingen (bijv. hemochromatose) en vitamine-afwijkingen (bijv. vitamine C-tekort), of na een behandeling als chemotherapie.
  • Na een ontstekingsreactie of beschadiging van de huid, bijvoorbeeld door acne of eczeem. 

Mensen met een donker huidtype hebben een groter risico op verkleuring van de huid na een ontsteking.

Hoe pigmentvlekken precies ontstaan is niet bekend. De vorming van pigment is een proces dat per huidtype verschilt. In sommige families komen pigmentvlekken meer voor dan in andere families. De aanmaak van melanine kan worden gestimuleerd door:

Blootstelling aan de zon

Blootstelling aan de zon is de voornaamste oorzaak van pigmentvlekken. Zonlicht is namelijk de belangrijkste factor die de aanmaak van melanine stimuleert. Door overmatige blootstelling aan de zon kan de aanmaak van pigment verstoord raken, wat leidt tot hyperpigmentatie.

Hyperpigmentatie

Hyperpigmentatie is de overproductie van pigment in de huid. Er ontstaan vlakke, gekleurde pigmentvlekken op de huid. De vorm, grootte en donkerheid kunnen verschillen. Hyperpigmentatie kan op elke leeftijd en bij elk huidtype ontstaan. Sommige pigmentvlekken zijn al vanaf de geboorte aanwezig, maar de meeste ontstaan pas in de jeugdjaren of pubertijd.

Andere oorzaken van pigmentvlekken zijn: 

  • Hormonale schommelingen door gebruik van de anticonceptiepil of door zwangerschap. Deze schommelingen kunnen ook voorkomen bij de ziekte van Addison, een hormoonaandoening van de bijnieren.
  • Ziekten of medische behandelingen: bij sommige auto-immuunziekten (bijv. vitiligo), ijzerwaarde afwijkingen (bijv. hemochromatose) en vitamine-afwijkingen (bijv. vitamine C-tekort), of na een behandeling als chemotherapie.
  • Na een ontstekingsreactie of beschadiging van de huid, bijvoorbeeld door acne of eczeem. 

Mensen met een donker huidtype hebben een groter risico op verkleuring van de huid na een ontsteking.

Soorten pigmentvlekken

Iedereen maakt pigment aan. Er bestaan verschillende soorten pigmentvlekken. Sommige soorten ontstaan al op jonge leeftijd of zelfs bij de geboorte. Andere ontstaan in de loop der jaren. 

Café-au-lait vlekken (CALM)

Café-au-lait vlekken zijn goedaardige vlekken die aangeboren zijn of op jonge leeftijd ontstaan. Het zijn lichtbruine, ovaalvormige pigmentvlekken op de huid. Café-au-lait-vlekken zijn niet altijd zichtbaar vanaf de geboorte, omdat ze in het begin nog klein en licht van kleur zijn. Rond het tweede levensjaar worden de pigmentvlekken meestal donkerder en dus beter zichtbaar. Vaak groeien ze bij het groter worden mee. Heb je een donkere huid? Dan is de kans op café-au-lait vlekken groter.

Ouderdomsvlekken

Ouderdomsvlekken (lentigo senilis) komen veel voor. Ouderdomsvlekken zijn verkleurde plekjes op de huid die met name in het gezicht, op handruggen, op onderbenen en in het decolleté voorkomen. Ze worden veroorzaakt doordat de pigmentcellen beschadigd zijn door jarenlange blootstelling aan uv-straling. De pigmentcellen worden groter en verspreiden zich minder. Ouderdomsvlekken komen voor bij mensen ouder dan veertig jaar. In het algemeen zijn ouderdomsvlekken niet schadelijk. 

Zwangerschapsmasker (melasma)

Melasma is een pigmentstoornis die met name voorkomt bij zwangere vrouwen, daarom de naam zwangerschapsmasker. Zwangerschapsmasker wordt veroorzaakt door hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap of door de anticonceptiepil. De vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron stimuleren de pigmentaanmaak in de cellen, waardoor je (donker)bruine vlekken op de huid kunt krijgen.

Bij zwangere vrouwen ontstaan pigmentvlekken vooral in het tweede en derde trimester van de zwangerschap. De vlekken kunnen verdwijnen na de bevalling. De huidverkleuring komt vooral voor op het voorhoofd, de jukbeenderen, de kin en soms in de nek en op de armen. Een zwangerschapsmasker is niet schadelijk, maar wordt door veel vrouwen als ontsierend ervaren. 

Wil je een zwangerschapsmasker voorkomen? 

  • Probeer de zon zoveel mogelijk te vermijden
  • Draag een pet of hoed
  • Smeer je in met een hoge factor, >30 SPF. 

Sommige vrouwen zijn helaas extra gevoelig voor het ontstaan van pigmentvlekken, dan is het extra belangrijk dat je blootstelling aan de zon beperkt.

Postinflammatoire hyperpigmentatie

Postinflammatoire hyperpigmentatie is een vlakke, donkere verkleuring die ontstaat na een ontsteking of beschadiging van de huid. De vlekken ontstaan bijvoorbeeld als gevolg van eczeem, acne, psoriasis of insectenbeten en komen zowel bij mannen als vrouwen voor. De ontsteking in de huid activeert de melanineproducerende cellen, waardoor pigmentkorrels vrijgemaakt worden. De overtollige pigmentkorrels worden donker en veroorzaken een verkleuring van het beschadigde of ontstoken gebied. 

De kleur van de pigmentvlekken kunnen afhankelijk zijn van de plek in het huidoppervlak. Zo kunnen de vlekken licht of donkerbruin, grijsblauw of grijsbruin zijn. Door ontsteking of zonlicht kan de kleur verergeren. De grootte van de pigmentvlek hangt af van de grootte van de ontsteking. Vaak blijft deze pigmentverkleuring nog lang zichtbaar nadat de wond is genezen. Dit is afhankelijk van het kleurverschil tussen de natuurlijke huidskleur en pigmentvlekken. In sommige gevallen is de verkleuring blijvend. 

Witte pigmentvlekken (hypopigmentatie)

In tegenstelling tot donkergekleurde pigmentvlekken bij hyperpigmentatie, kun je ook te weinig of geen pigment hebben. Dit wordt ook wel hypopigmentatie genoemd. Bij witte pigmentvlekken is op sommige delen van de huid het pigment weg. Je herkent dit aan witte vlekjes op de huid. Depigmentatie kan blijvend of tijdelijk zijn:

Purpura senilis

Purpura senilis wordt vaak verward met ouderdomsvlekken. Purpura zijn ook donkere vlekjes die voorkomen bij oudere mensen, maar worden niet veroorzaakt door een teveel aan pigment. Het zijn namelijk kleine bloeduitstortingen die ontstaan doordat de huid minder elastisch wordt. De vlekken hebben een roodbruine kleur en worden rond de vijf centimeter groot. Ze bevinden zich vaak op de benen, onderarmen en op de rug van de handen.

Iedereen maakt pigment aan. Er bestaan verschillende soorten pigmentvlekken. Sommige soorten ontstaan al op jonge leeftijd of zelfs bij de geboorte. Andere ontstaan in de loop der jaren. 

Café-au-lait vlekken (CALM)

Café-au-lait vlekken zijn goedaardige vlekken die aangeboren zijn of op jonge leeftijd ontstaan. Het zijn lichtbruine, ovaalvormige pigmentvlekken op de huid. Café-au-lait-vlekken zijn niet altijd zichtbaar vanaf de geboorte, omdat ze in het begin nog klein en licht van kleur zijn. Rond het tweede levensjaar worden de pigmentvlekken meestal donkerder en dus beter zichtbaar. Vaak groeien ze bij het groter worden mee. Heb je een donkere huid? Dan is de kans op café-au-lait vlekken groter.

Ouderdomsvlekken

Ouderdomsvlekken (lentigo senilis) komen veel voor. Ouderdomsvlekken zijn verkleurde plekjes op de huid die met name in het gezicht, op handruggen, op onderbenen en in het decolleté voorkomen. Ze worden veroorzaakt doordat de pigmentcellen beschadigd zijn door jarenlange blootstelling aan uv-straling. De pigmentcellen worden groter en verspreiden zich minder. Ouderdomsvlekken komen voor bij mensen ouder dan veertig jaar. In het algemeen zijn ouderdomsvlekken niet schadelijk. 

Zwangerschapsmasker (melasma)

Melasma is een pigmentstoornis die met name voorkomt bij zwangere vrouwen, daarom de naam zwangerschapsmasker. Zwangerschapsmasker wordt veroorzaakt door hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap of door de anticonceptiepil. De vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron stimuleren de pigmentaanmaak in de cellen, waardoor je (donker)bruine vlekken op de huid kunt krijgen.

Bij zwangere vrouwen ontstaan pigmentvlekken vooral in het tweede en derde trimester van de zwangerschap. De vlekken kunnen verdwijnen na de bevalling. De huidverkleuring komt vooral voor op het voorhoofd, de jukbeenderen, de kin en soms in de nek en op de armen. Een zwangerschapsmasker is niet schadelijk, maar wordt door veel vrouwen als ontsierend ervaren. 

Wil je een zwangerschapsmasker voorkomen? 

  • Probeer de zon zoveel mogelijk te vermijden
  • Draag een pet of hoed
  • Smeer je in met een hoge factor, >30 SPF. 

Sommige vrouwen zijn helaas extra gevoelig voor het ontstaan van pigmentvlekken, dan is het extra belangrijk dat je blootstelling aan de zon beperkt.

Postinflammatoire hyperpigmentatie

Postinflammatoire hyperpigmentatie is een vlakke, donkere verkleuring die ontstaat na een ontsteking of beschadiging van de huid. De vlekken ontstaan bijvoorbeeld als gevolg van eczeem, acne, psoriasis of insectenbeten en komen zowel bij mannen als vrouwen voor. De ontsteking in de huid activeert de melanineproducerende cellen, waardoor pigmentkorrels vrijgemaakt worden. De overtollige pigmentkorrels worden donker en veroorzaken een verkleuring van het beschadigde of ontstoken gebied. 

De kleur van de pigmentvlekken kunnen afhankelijk zijn van de plek in het huidoppervlak. Zo kunnen de vlekken licht of donkerbruin, grijsblauw of grijsbruin zijn. Door ontsteking of zonlicht kan de kleur verergeren. De grootte van de pigmentvlek hangt af van de grootte van de ontsteking. Vaak blijft deze pigmentverkleuring nog lang zichtbaar nadat de wond is genezen. Dit is afhankelijk van het kleurverschil tussen de natuurlijke huidskleur en pigmentvlekken. In sommige gevallen is de verkleuring blijvend. 

Witte pigmentvlekken (hypopigmentatie)

In tegenstelling tot donkergekleurde pigmentvlekken bij hyperpigmentatie, kun je ook te weinig of geen pigment hebben. Dit wordt ook wel hypopigmentatie genoemd. Bij witte pigmentvlekken is op sommige delen van de huid het pigment weg. Je herkent dit aan witte vlekjes op de huid. Depigmentatie kan blijvend of tijdelijk zijn:

Purpura senilis

Purpura senilis wordt vaak verward met ouderdomsvlekken. Purpura zijn ook donkere vlekjes die voorkomen bij oudere mensen, maar worden niet veroorzaakt door een teveel aan pigment. Het zijn namelijk kleine bloeduitstortingen die ontstaan doordat de huid minder elastisch wordt. De vlekken hebben een roodbruine kleur en worden rond de vijf centimeter groot. Ze bevinden zich vaak op de benen, onderarmen en op de rug van de handen.

Pigmentvlekken verwijderen: hoe werkt dat?

In het algemeen zijn alle pigmentvlekken te behandelen. Of ze voorgoed zullen verdwijnen, hangt af van de grootte en kleur van de pigmentvlek. Heb jij last van pigmentvlekken? Dan zijn er verschillende mogelijkheden waarmee je pigmentvlekken kunt verminderen of verwijderen. 

Pigmentvlekken crème

Er bestaan speciale cosmetische crèmes waarvan de vlekken minder opvallend kunnen worden. Pigmentvlekken crèmes met het bestanddeel hydrochinon bleken je huid. Hier moet je voorzichtig mee omgaan. Je huid kan er overgevoelig voor zijn of te heftig reageren waardoor de huid teveel bleekt. Deze middelen mogen daarom alleen door een arts worden voorgeschreven. Er bestaan ook pH-neutrale pigmentcrèmes die verkrijgbaar zijn bij apotheek en drogist.

Camouflagetherapie bij pigmentvlekken

Camouflagetherapie wordt in het algemeen als eenvoudig en effectief beschouwd. Met camouflagetherapie kun je kleurafwijkingen in de huid camoufleren. Dit kun je toepassen bij pigmentvlekken, maar ook bij littekens en vaatafwijkingen. Camouflagetherapie is geen methode om pigmentvlekken te verwijderen, maar om ze minder zichtbaar te maken. De camouflagecrème moet je dagelijks aanbrengen.

Pigmentvlekken verminderen met chemische peeling

Een chemische peeling is een krachtige, chemische behandeling waarmee de bovenste huidcellen en de pigmentkorrels van de opperhuid worden weggehaald. Na een chemische peeling vernieuwt en verbetert de huid, waardoor de huid er jonger en frisser uitziet. Je kunt een peeling inzetten om pigmentvlekken te verminderen, maar ook om acne-littekens en andere oneffenheden te behandelen. 

Om pigmentvlekken te verminderen, moet je meerdere peelings ondergaan. Het is belangrijk dat je je laat voorlichten door een huidspecialist. Let op: chemische peelings worden afgeraden tijdens de zwangerschap.

Pigmentvlekken verwijderen met lasertherapie

Je kunt pigmentvlekken ook verwijderen met lasertherapie. Hierbij flitst een huidtherapeut laserstralen richting de huidcellen, zodat deze kapot gaan. Na de behandeling kleurt de pigmentvlek soms wat donkerder, dit trekt meestal weer bij. In de meeste gevallen zijn meerdere behandelingen nodig om de pigmentvlekken te verminderen. Of je pigmentvlekken definitief kunt verwijderen met laserbehandelingen, is niet met zekerheid te zeggen. Dit hangt onder andere af van de kleur van de pigmentvlek en het huidtype dat je hebt.

Forever Young BBL-behandeling

BBL staat voor BroadBand Light. De BBL is geen laser, maar een vorm van lichttherapie. Een BBL-behandeling bestaat uit twee flitslampen die meerdere golflengtes licht en infraroodstraling uitzenden. De behandeling is eigenlijk bedoeld om de huid te verjongen. De BBL vermindert of verwijdert de zichtbare tekenen van veroudering, zoals pigmentvlekken of huidbeschadiging door de zon. Ook is de BBL-laser een effectieve behandeling voor het verwijderen van couperose.

Pigmentvlekken die ontstaan tijdens de zwangerschap (zwangerschapsmasker), verdwijnen in veel gevallen weer. Daarom wordt het afgeraden om een zwangerschapsmasker te behandelen als het net ontstaan is.

In het algemeen zijn alle pigmentvlekken te behandelen. Of ze voorgoed zullen verdwijnen, hangt af van de grootte en kleur van de pigmentvlek. Heb jij last van pigmentvlekken? Dan zijn er verschillende mogelijkheden waarmee je pigmentvlekken kunt verminderen of verwijderen. 

Pigmentvlekken crème

Er bestaan speciale cosmetische crèmes waarvan de vlekken minder opvallend kunnen worden. Pigmentvlekken crèmes met het bestanddeel hydrochinon bleken je huid. Hier moet je voorzichtig mee omgaan. Je huid kan er overgevoelig voor zijn of te heftig reageren waardoor de huid teveel bleekt. Deze middelen mogen daarom alleen door een arts worden voorgeschreven. Er bestaan ook pH-neutrale pigmentcrèmes die verkrijgbaar zijn bij apotheek en drogist.

Camouflagetherapie bij pigmentvlekken

Camouflagetherapie wordt in het algemeen als eenvoudig en effectief beschouwd. Met camouflagetherapie kun je kleurafwijkingen in de huid camoufleren. Dit kun je toepassen bij pigmentvlekken, maar ook bij littekens en vaatafwijkingen. Camouflagetherapie is geen methode om pigmentvlekken te verwijderen, maar om ze minder zichtbaar te maken. De camouflagecrème moet je dagelijks aanbrengen.

Pigmentvlekken verminderen met chemische peeling

Een chemische peeling is een krachtige, chemische behandeling waarmee de bovenste huidcellen en de pigmentkorrels van de opperhuid worden weggehaald. Na een chemische peeling vernieuwt en verbetert de huid, waardoor de huid er jonger en frisser uitziet. Je kunt een peeling inzetten om pigmentvlekken te verminderen, maar ook om acne-littekens en andere oneffenheden te behandelen. 

Om pigmentvlekken te verminderen, moet je meerdere peelings ondergaan. Het is belangrijk dat je je laat voorlichten door een huidspecialist. Let op: chemische peelings worden afgeraden tijdens de zwangerschap.

Pigmentvlekken verwijderen met lasertherapie

Je kunt pigmentvlekken ook verwijderen met lasertherapie. Hierbij flitst een huidtherapeut laserstralen richting de huidcellen, zodat deze kapot gaan. Na de behandeling kleurt de pigmentvlek soms wat donkerder, dit trekt meestal weer bij. In de meeste gevallen zijn meerdere behandelingen nodig om de pigmentvlekken te verminderen. Of je pigmentvlekken definitief kunt verwijderen met laserbehandelingen, is niet met zekerheid te zeggen. Dit hangt onder andere af van de kleur van de pigmentvlek en het huidtype dat je hebt.

Forever Young BBL-behandeling

BBL staat voor BroadBand Light. De BBL is geen laser, maar een vorm van lichttherapie. Een BBL-behandeling bestaat uit twee flitslampen die meerdere golflengtes licht en infraroodstraling uitzenden. De behandeling is eigenlijk bedoeld om de huid te verjongen. De BBL vermindert of verwijdert de zichtbare tekenen van veroudering, zoals pigmentvlekken of huidbeschadiging door de zon. Ook is de BBL-laser een effectieve behandeling voor het verwijderen van couperose.

Pigmentvlekken die ontstaan tijdens de zwangerschap (zwangerschapsmasker), verdwijnen in veel gevallen weer. Daarom wordt het afgeraden om een zwangerschapsmasker te behandelen als het net ontstaan is.

Wat kun je zelf doen tegen pigmentvlekken?

Om pigmentvlekken te voorkomen, kun je een aantal dingen zelf doen:

  • Gebruik SPF: smeer jezelf dagelijks in met zonnebrandcrème, gebruik minimaal SPF 30.
  • Draag een pet of hoed als je in de volle zon komt. 
  • Vermijd grote temperatuurverschillen. 
  • Stel beschadigde plekken zo min mogelijk of niet bloot aan de zon.
  • Ga niet met sterk geparfumeerde huidverzorgingsproducten de zon in. De bestanddelen van deze producten kunnen namelijk irritatie veroorzaken, waardoor de kans op pigmentvlekken groter is.
  • Wees voorzichtig met de zonnebank. 

Om pigmentvlekken te voorkomen, kun je een aantal dingen zelf doen:

  • Gebruik SPF: smeer jezelf dagelijks in met zonnebrandcrème, gebruik minimaal SPF 30.
  • Draag een pet of hoed als je in de volle zon komt. 
  • Vermijd grote temperatuurverschillen. 
  • Stel beschadigde plekken zo min mogelijk of niet bloot aan de zon.
  • Ga niet met sterk geparfumeerde huidverzorgingsproducten de zon in. De bestanddelen van deze producten kunnen namelijk irritatie veroorzaken, waardoor de kans op pigmentvlekken groter is.
  • Wees voorzichtig met de zonnebank. 

Wanneer moet je naar de huisarts?

Pigmentvlekken zijn vaak onschuldig. Verandert de vorm, kleur of grootte van de pigmentvlek, of gaat deze jeuken of bloeden? Raadpleeg dan de huisarts of dermatoloog. Samen met specialist kun je kijken welke behandeling voor jou geschikt is.

Pigmentvlekken zijn vaak onschuldig. Verandert de vorm, kleur of grootte van de pigmentvlek, of gaat deze jeuken of bloeden? Raadpleeg dan de huisarts of dermatoloog. Samen met specialist kun je kijken welke behandeling voor jou geschikt is.

Meer weten over pigmentvlekken?

Bronnen

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen: 

Pagina laatst aangepast op 22-03-2023

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Deze informatie is gecontroleerd door:

Vond je deze informatie nuttig?

3.1 uit 5 - 8 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -